عفونت شناسی بر مبنای طب سنتی و عقول حکیمان

‍ حکیمان ایرانی پیشرو در مبارزه با عفونت ها

درحالی که جهانیان در چندماه گذشته با ویروس کرونا دست و پنجه نرم میکنند رعایت چند توصیه ساده می تواند در قطع زنجیره ی بیماری موثر باشد: ضدعفونی دست ها و سطوح با کمک الکل، شست شوی دست ها با آب و صابون و قرنطینه خانگی و یا ایزولاسیون در صورت ابتلا به بیماری.

اما جالب اینجاست که بدانیم الکل و صابون هر دو از اکتشافات ابوبکر محمد بن زکریای رازی (۲۵۱ ه‍. ق–۳۱۳ ه‍.ق)، حکیم، پزشک فیلسوف و شیمیدان ایرانی است. در کتاب اسلام، علم، پزشکی و تکنولوژی (Islam and Science, Medicine, and Technology) گفته می شود زکریای رازی در زمره ی اولین افردیست که فرمول امروزی صابون را نوشته است. همچنین در کتاب دیگری با نام علم و فناوری در اسلام: فناوری وعلوم کاربردی (Science and Technology in Islam: Technology and applied sciences) نیز به این موضوع اشاره شده است که درحالی که آن زمان در اروپا صابون ها از چربی حیوانی ساخته می شده است و بدبو بوده است در کشورهای اسلامی از صابون های خوشبویی که دانشمندانی چون زکریای رازی فرمول ساخت آن را نوشته اند استفاده می شده است.

رازی همچنین در کتاب الحاوی خود الکل را به عنوان یک ضدعفونی کننده قوی معرفی کرده و تاکید می کند که استقاده از الکل قبل، در هنگام و بعد از جراحی میزان مرگ و میر بیماران را کاهش میدهد.

پس از شیوع گسترده ی ویروس کرونا و قدرت انتشار بالای این ویروس از همگان خواسته شد تا درصورت بیماری خود را قرنطینه کنند تا از انتشار بیشتر ویروس جلوگیری کنند. در کتاب توصیه به پزشک جوان: در مورد هنر پزشکی (Advice to the Young Physician: On the Art of Medicine) نیز گفته می شود که ایده ی قرنطینه و جداسازی فرد بیمار از افراد سالم نیز توسط یکی از حکمای ایرانی یعنی حکیم بوعلی (۳۵۹ ه‍.ش -۴۱۶) در کتاب قانون مطرح شده است.

دنیا و پزشکی مدیون حکمای طب سنتی ایرانی است که این روزها بیشتر جلوه گر شده است و آن ها که به اسم طب سنتی، الکل و واکسیناسیون و قرنطینه را منع کرده و داروهایی با شیوه های سلیقه ای و من درآوردی را پیشنهاد می کنند، خوب است این حقایق را بدانند و خود را حکیم تر از جناب ابن سینا و رازی و امثالهم ندانند!

منابع:

Three Muslim inventions that are leading fight against coronavirus

Ganchy, Sally. Islam and Science, Medicine, and Technology. United States, Rosen Pub., 2008.

Al-Hassan, A. Y., et al. Science and Technology in Islam: Technology and applied sciences. France, UNESCO Pub., 2001.

Colgan, Richard. Advice to the Young Physician: On the Art of Medicine. Netherlands, Springer US, 2009.