﷽
بختک چیست؟
برای بختک علل مختلفی از قبیل هوشیاریِ ناقص انسان در زمان خواب یا اختلال در کارکرد نیم‌کره‌های چپ و راست و… عنوان می‌شود. حال دلیل هرچه هست نامشخص است. اما آنچه مشخص است بختک نوعی فشارِ قبر است؛ دقیقا بعد از مرگ، یک ساعت روح ما سعی خواهد کرد وارد بدن ما شود ولی نخواهد توانست.
چیزی که در بختک اتفاق می‌افتد: انسان علی‌رغم شنیدن و دیدن، هیچ قدرتی در حرکت جسم خود ندارد و التماس می‌کند و آرزو می‌کند کسی دست به او بزند تا او بیدار شود. حتی قدرت صدا زدن کسی را هم ندارد. بختک بسیار ترسناک است و به نوعی نشان فشار قبر است.
چنان چه بعد از رها شدن از بختک انسان احساس آرامش می‌کند و از حس خفگی را که به او دست داده بود، رها می‌شود. بعد از فشار یک ساعته‌ی قبر که بلافاصله بعد از مرگ شروع می‌شود، به تناسب عمل انسان، در این حال فرشتگان او را بلافاصله از جسم خاکی جدا کرده و به عوالم بالا می‌برند.
در راه عرش اگر نیکوکار باشد، فرشتگان آن آسمان به آن نام، صدایش می‌کنند و شهپر خود بر او می‌مالند. تا به عرش اعلی رفته و نزد حق زایر می‌شود و به امر حق به سوی قبر خود برمی‌گردد که نور است. از گوشه قبر وارد بهشت برزخی می‌شود. اگر ظالم باشد هم با اسامی زشتش صدا می‌زنند و فرشتگان کنار می‌روند تا از بوی تعفن او آسیب نبینند. او را از عرش به سرعت به سمت قبر می‌کشند در حالی که داخل آن آتشی می‌بیند سوزان.
☜【طب شیعه】
@tebshia20
/////////////////////////////////////////
واقعا بختک چیست یا کیست؟
در مورد بختک که نام علمی آن فلج خواب است، و در گویش‌های محلی به نام خفتک، خفتو، برفنجک، رفنجک، فرنجک، برغفج، برخفج، خفج، فرهانج، کرنجو، سکاچه و تپتپو نیز شناخته می‌شود؛ باورها و تفسیرهای مختلفی در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌گردد.
آیا پای شیاطین در میان است؟
بختک در میان مردمان قدیمی‌تر به عنوان روح شیطانی و یا موجودی از جنس دیوهای بدسرشت یا اجنه، یاد می‌شود،
ایرلندی‌ها هم بر این باورند که فلج خواب، بر اثر دروغی که روز قبل گفته شده، بروز پیدا می‌کند.
بنابراین آنچه که بارز است، این است که طی قرن‌ها باور عمومی بر این است که این مشکل با انواع اجنه و نفرین‌ها مرتبط است.
اما…
اما واقعیت امر این است که بختک یا فلج خواب، حالتی است که در افراد با مزاجهای مختلف در اثر علل متفاوتی رخ می‌دهد که در آن توان حرکتی بدن از بین رفته و انسان احساس فلج شدن را پیدا می‌کند که به دنبال آن ترس و وحشتی را به دنبال دارد.
شخصی که دچار فلج شدگی در خواب باشد، هوشیاری کامل از اطراف دارد، ولی حس می‌کند، چیزی در حال فشار آوردن بر اوست و او نمی‌تواند حرکت کند، یا صدا بزند و احساس خفگی به او دست می‌دهد.
بختک در علم پزشکی نوین چه تعبیری دارد؟
در خواب مرحله‌ای به نام REM وجود دارد یعنی زمانی که شخص در حال دیدن خواب است، مغز باعث متوقف‌سازی انتقال پیام عصبی به اندام‌های حرکتی (به غیر از چشم و دیافراگم) می‌شود تا از راه رفتن در خواب جلوگیری کند.
پس از بیدار شدن، مغز دوباره بر اندام‌های حرکتی تسلط پیدا می‌کند، اما گاهی اوقات قبل از اینکه مغز انسان بر اندام‌های حرکتی تسلط یابد، انسان هوشیار می‌شود و عدم تحرک اندام‌های حرکتی باعث ایجاد رعب و وحشت از فلج شدن در فرد می‌شود
علل بختک (فلج خواب) از منظر طب نوین
دلیل اصلی فلج خواب در طب نوین هنوز مشخص نیست و آن را یکی از اختلالات عصبی می‌دانند که دارای علائمی مانند:
کمبود خواب
انجام رفتارهای اضطراب‌آور قبل از خواب
خوابیدن به پشت
مواد مخدر
تغییر در روال خواب
داشتن حالات روحی مانند افسردگی
فلج خواب حتی می‌تواند نشان دهنده وجود یک بیماری در شخص باشد، که عبارتند از:
افسردگی
میگرن
انسداد تنفس در خواب
فشار خون بالا
اضطراب مزمن
نظر طب سنتی در مورد فلج خواب یا بختک چیست؟
زمانی که انسان به پشت بخوابد، ممکن است سنگینی شیء یا فردی را روی خود حس کند که از نظر طب ایرانی، ناشی از حرکت بخارات تولیدی از مواد غلیظ به سمت مغز است که در نتیجه احساس تنگی نفس و خفگی به او دست می‌دهد، در طب سنتی به این حالت کابوس می‌گویند که با کابوس به معنای خواب وحشتناک متفاوت است.علل فلج خواب از نظر طب سنتی
در افراد با مزاجهای مختلف دلایل متفاوتی دارد، ما در اینجا دلایل عمومی را مطرح می‌کنیم که شامل:
تصاعد بخارات غلیظ ناشی از سودا، بلغم،خون (امتلاء یا سوء مزاج)
رسیدن سرمای شدید و ناگهانی به سر به ویژه هنگام خواب (سردی باعث انقباض مغز، انقباض مجاری اعصاب و ایجاد حالت کابوس و بختک می‌شود به‌طوری‌که مسیرهای عصبی به‌کندی در آن ایجاد می‌شود).
مشروبات الکی
سوءهاضمه
استحمام کم
پرخوری در غذاهای غلیظ
تحرک کم
توجه توجه!!! علت بختک یا فلج خواب در افرادی که به ندرت دچار این حالت می‌شوند عمدتاً سوء مزاج‌ها نبوده و سایر علل بیان شده در بالا، برایشان مطرح است.
فلج خواب چه علائمی دارد؟
ناتوانی در اندام‌های حرکتی مانند دست‌ها، پاها، تنه، صحبت کردن
فلج شدن تمام و یا بخشی از اندام‌های اسکلتی
احساس خفگی و تنگی نفس
توهمات دیداری، شنیداری، لمسی و… مانند شنیدن صدا، احساس حضور افراد دیگر در کتار خود، احساس فشردگی در قفسه سینه، احساس بی‌وزنی و معلق ماندن در هوا، شنیدن صدا قدم‌هایی که نزدیک می‌شود، دیدن سایه‌ها، دیدن منبع نورانی.
احساس ترس و اضطراب
نکات مهم و قابل توجه
در مواردی که فلج خواب تکرار می‌شود، شایعترین علت، سوء مزاجهای دموی، سوداوی و بلغمی است.
چون خلط خون، بلغم و سودا، اخلاط سنگین و تا حدی غلیظ هستند که می‌تواند مسبب کابوس و فلج خواب شوند.
اما خلط صفرا سبک است و در افراد با مزاج گرم و خشک، تقریباً بختک اتفاق نمی‌افتد.
فلج خواب ناشی از امتلاء از اخلاط زائد و یا همان سوء مزاجهای خون، بلغم و سودا، فرد را مستعد صرع، سکته، مانیا و فلج می‌نماید.
افرادی که ضعف مغز دارند، مستعد تأثیرپذیری از عوامل فوق بوده و دچار فلج خواب می‌شوند.
فعالیت بدنی، ورزش و استحمام نیز سبب تحلیل اخلاط زائد می‌شود و کمبود آن‌ها، تجمع اخلاط و تصاعد بخارات از آن‌ها را بیشتر می‌کند.
درمان عمومی فلج خواب یا بختک از دیدگاه طب سنتی
فلج خواب عارضه ی خطرناکی نیست و بین چند ثانیه تا چند دقیقه رخ می‌دهد که می‌توان با شناخت علت، به راحتی از آن پیشگیری کرد:
مصرف کردن مغزها (فندق، پسته، بادام، مویز) و تخم مرغ عسلی برای تقویت مغز
ایجاد لینت در مزاج
قبل از سیر شدن کامل دست از غذا بکشید.
غذا را خوب بجوید.
از پرخوری، درهم‌خوری، برهم‌خوری بپرهیزید.
صبح ناشتا، قبل از خواب، وسط خواب، بعد از حمام و میوه، بعد از نزدیکی، هنگام و بعد از ورزش آب ننوشید.
از یک ساعت قبل و دوساعت بعد از غذا خوردن آب ننوشید مگر سابقه سنگ کلیه داشته باشید.
پرهیز از مصرف غذاهای غلیظ مانند، لازانیا، کله‌پاچه، ماکارونی، فست‌فودها.
پرهیز از خوردن غذاهایی که بخارات بدن را افزایش می‌دهند مانند سیر، پیاز، عدس، حلیم، گردو، خرما.
پرهیز از مصرف حبوبات در شب، برای مصرف حبوبات بهتر است دو ساعت خیسانده شوند و یا با زیره طبخ شوند.
زمان خواب و بیداری خود را مشخص کنید، حتی در روزهای تعطیل
به جای بر پشت خوابیدن، عادت کنید ابتدا به پهلو راست و سپس به پهلو چپ بخوابید.
پس از ساعت ۳ عصر و یا بیشتر از ۲۰ دقیقه در روز نخوابید.
استفاده از کلاه یا سربند در هنگام خواب یا گذاشتن سرخود به سمت شوفاژ (مخصوصاً سردمزاجان).
بررسی علل بختک و تدابیر آن در مزاجهای مختلف
همانطور که بالاتر اشاره شد تصاعد بخارات غلیظ ناشی از سودا، بلغم و خون می‌باشد، در افراد صفراوی مزاج این حالت بسیار کم رخ می‌دهد.
بختک در افراد با غلبه خون
احتمال ایجاد بختک هنگام خواب، در افراد با غلبه خلط خون و اصطلاحاً دموی‌مزاج (با علائمی از قبیل سرخی چهره، سرخی چشم، بدن‌های عضلانی، خواب‌هایی که می‌بینند به رنگ خون و قرمز است، حالت‌های خشم و خشونت دارند، به آبگوشت و گوشت و جگر مرغ علاقه دارند)، چنانچه غذاهایی سنگین (مانند آبگوشت چرب) بخورند و بعد از نیم ساعت به خواب‌رفته باشند، بسیار زیاد است.
تدابیر
پرهیز از خوردن غذاهای غلیظ و چرب
پرهیز از کاهش فاصله بین غذاخوردن و خوابیدن
در صورت تایید پزشک متخصص، انجام فصد و حجامت
در صورت اجبار و یا علاقه به مصرف غذاهای غلیظ حتما از مصلحاتی چون زیره، آب انار آب زرشک، آبغوره و آبلیمو مصرف کنند.
بختک در افراد با غلبه بلغم
احتمال ایجاد بختک هنگام خواب، در افراد با غلبه خلط بلغم و اصطلاحاً بلغمی‌مزاج (با علائمی از قبیل کسلی و خواب آلودگی، بدن و صورت پف کرده، آبریزش بینی، دهان و چشم، احساس سردی و سستی در حرکت کردن، بعد از خواب این علائم تشدید می‌شود ، و احساس سنگینی می‌کنند زیرا رطوبت بدن هم بیشتر می‌شود،خواب‌هایی که می‌بینند از جنس رطوبت، دریا و خواب‌های سفید و بی‌رنگ است) بسیار زیاد است. احساس بختک در این افراد با مصرف سردیجات بیشتر می‌شود.تدابیر
مصرف سردیجات باعث افزایش کابوس می‌شود پس بهتر است به اندازه از گرمیجات استفاده کنند (البته نه در حد افراط : افراط یعنی فرد مرتباً فلفل و دارچین بخورد).
مصرف بادام و انجیر (سبک و گرم)
دم‌کرده بابونه (از بین برنده رطوبت‌های مغز)
قرقره کردن آب و نمک
استفاده از عطسه‌آورها (به‌عنوان پاک‌سازی کننده مغز و سر)
ماساژ کف پا (یا استفاده از سنگ پا) که باعث تحریک کف پا و در نتیجه حرکت مواد زائد از مغز به پایین می‌شود.
چکاندن روغن‌های گرم داخل بینی مانند روغن بابونه و بادام شیرین.
کابوس در افراد با غلبه سودا
یکی دیگر از اخلاطی که از دو خلط بلغم و دم در ایجاد کابوس، بختک و خواب‌های پریشان شایع‌تر است، خلط سودا است. علائم افزایش سودا در بدن به شرح زیر می‌باشد:
فکر و خیال زیاد
بی‌خوابی
منفی نگری
تیره شدن بدن
دیدن خواب‌های تیره‌وتار
اشتهای کاذب
گرفتن عضلات در خواب (مثل عضله پشت ساق پا)
دردناک شدن ناحیه طحال مخصوصاً در حالت حرکت تند
و همچنین موهای زیاد و خال.
حال فردی را در نظر بگیرید با مزاج سرد و خشک، که در شبی از فصل سرد، غذایی سودازا (از قبیل عدسی، قارچ، خورشتی که با گوشت گاو، سنگین، مانده و فریز شده طبخ شده است، غذای از قبل مانده یا کنسروی) مصرف می‌کند. این فرد سودا در بدنش زیاد می‌شود و احتمال ایجاد حالت بختک یا در خواب دیدن موجود پشم‌آلود، خواب مرده دیدن یا از جایی بلند پرت شدن در این فرد بالا می‌رود.
تدابیر
رعایت آرامش
عدم مصرف سردی جات، ترشی، سرکه، عدس، غذای مانده (خصوصاً در فصل پاییز).
پرهیز از غذاهای مانده، سنگین و غلیظ، غذاهای مانده و فریز شده، گوشت‌های فریز شده، گوشت‌های دودی، عدس، بادمجان، فست‌فودها و غیره.
خوردن غذاهای سبک‌تر
دیر نخوردن شام
مصرف غذاهای رو به گرم مانند انواع مغزیجات، گوشت قرمز، حریره بادام، شیره بادام، آب سیب و گلاب.
استفاده کلاه برای گرم کردن سر
استفاده از عطرهای گرم، مشک و عنبر،
استفاده متعادل از بادرنجبویه و گل گاو زبان و اسخودوس، سنبل‌الطیب (در صورت نداشتن شرایط منع مصرف)
بوییدن گلاب و آغشته کردن به بالشت
مصرف ماءالجبن (به‌صورت ناشتا، و طی مدت سه یا پنج روز)
منبع:
تیم محتوایی طبایع (با سپاس از دکتر مهدی میرغضنفری، دکتر فاطمه نجات
بخش، دکتر محبوبه ابریشم کار)
https://tabaye.ir/sleep-paralysis-or-night-hag/