مزاجهای چهارگانه + تغذیه مزاج چهارگانه با نگاهی به طب سنتی چیست

مزاج دموی گرم و تر 

مزاج صفراوی گرم و خشک 

مزاج بلغمی سرد و تر 

مزاج سوداوی سرد و خشک 

چه دستورالعملی دارد ❗❗❗

????????

الف) غذاهای مناسب طبع صفرا:

غذاهای با طبع سرد و تر برای افراد صفراوی مناسب است، به شرطی که اصل متعادل سازی با مصلحات، رعایت شود.

بطور مثال؛ اگر ماده غذایی دارای طبع گرم توسط فرد صفراوی میل می شود، لازم است این غذا آب دار باشد تا آب موجود در غذا حرارت صفرای فرد را فرو نشاند.

۱٫ آبگوشت سنتی با گوشت گوسفند، دنبه فراوان، استخوان، نخود، زرد چوبه کم، بدون رب و گوجه فرنگی

۲٫ انواع سوپ با گوشت گوسفند شامل: سوپ جو، سوپ رشته، سوپ شیر

۳٫ انواع آش های سنتی شامل: آش شیرازی، آش یزدی، آش رشته، آش ماست، شله زرد

۴٫ شیر برنج

۵٫ انواع پلو و خورشت های ایرانی شامل: خورشت قیمه، قورمه سبزی، فسنجان، خورشت بامیه، خورشت کدو، طاس کباب، خورشت کرفس، خورشت هویج، خورشت بادمجان (سودا زدایی بادمجان انجام شده باشد)، همگی با گوشت های مجاز موجود در مثلث سلامت.

۶٫ مصرف تمام غذاهای ایرانی دیگر با رعایت متعادل سازی و استفاده از مواد توصیه شده در مثلث سلامت، مجاز است.

 ● میوه های مناسب طبع صفرا:

انواع مرکبات (ترش و شیرین)، انار، شاه توت، سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، خربزه، هندوانه، گرمک، توت، خرمای شیره دار، انجیر، انگور، انبه، خیار، خیار چنبر

* تبصره: باید بین خوردن میوه های با طبع سرد، دو ساعت فاصله باشد و لذا ترکیب آنها مناسب نیست. ولی خوردن میوه های گرم و یا ترکیب سرد و گرم بلامانع است، در مهمانی ها یک نوع میوه خورده شود.

● سبزیجات مناسب طبع صفرا:

سبزی خوردن، کاهو، اسفناج، انواع جوانه ها مثل جوانه گندم

● لبنیات مناسب طبع صفرا:

شیر، ماست، دوغ، پنیر، سرشیر، خامه و کره محلی گاوی، که استفاده همگی با مصلح بلامانع است.

 ● نوشیدنی های مناسب طبع صفرا:

(شامل عرقیات، دمنوش ها، شربت ها)

خاکشیر، عناب، بابونه، ترنجبین، شیر خشت، زرشک، آلبالو

● غذاهای نامناسب طبع صفرا:

غذاهای خشک و بسیار گرم نامتعادل، برای مزاج صفرا مشکل زا می شوند:

کباب زیاد و خشک، سرخ کردنی های زیاد، خرمای خیلی خشک، فلفل سیاه زیاد، ادویه گرم فراوان.

الف) غذاهای مناسب طبع صفرا:

غذاهای با طبع سرد و تر برای افراد صفراوی مناسب است، به شرطی که اصل متعادل سازی با مصلحات، رعایت شود.

بطور مثال؛ اگر ماده غذایی دارای طبع گرم توسط فرد صفراوی میل می شود، لازم است این غذا آب دار باشد تا آب موجود در غذا حرارت صفرای فرد را فرو نشاند.

۱٫ آبگوشت سنتی با گوشت گوسفند، دنبه فراوان، استخوان، نخود، زرد چوبه کم، بدون رب و گوجه فرنگی

۲٫ انواع سوپ با گوشت گوسفند شامل: سوپ جو، سوپ رشته، سوپ شیر

۳٫ انواع آش های سنتی شامل: آش شیرازی، آش یزدی، آش رشته، آش ماست، شله زرد

۴٫ شیر برنج

۵٫ انواع پلو و خورشت های ایرانی شامل: خورشت قیمه، قورمه سبزی، فسنجان، خورشت بامیه، خورشت کدو، طاس کباب، خورشت کرفس، خورشت هویج، خورشت بادمجان (سودا زدایی بادمجان انجام شده باشد)، همگی با گوشت های مجاز موجود در مثلث سلامت.

۶٫ مصرف تمام غذاهای ایرانی دیگر با رعایت متعادل سازی و استفاده از مواد توصیه شده در مثلث سلامت، مجاز است.

● میوه های مناسب طبع صفرا:

انواع مرکبات (ترش و شیرین)، انار، شاه توت، سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، خربزه، هندوانه، گرمک، توت، خرمای شیره دار، انجیر، انگور، انبه، خیار، خیار چنبر

* تبصره: باید بین خوردن میوه های با طبع سرد، دو ساعت فاصله باشد و لذا ترکیب آنها مناسب نیست. ولی خوردن میوه های گرم و یا ترکیب سرد و گرم بلامانع است، در مهمانی ها یک نوع میوه خورده شود.

 ● سبزیجات مناسب طبع صفرا:

سبزی خوردن، کاهو، اسفناج، انواع جوانه ها مثل جوانه گندم

 ● لبنیات مناسب طبع صفرا:

شیر، ماست، دوغ، پنیر، سرشیر، خامه و کره محلی گاوی، که استفاده همگی با مصلح بلامانع است.

● نوشیدنی های مناسب طبع صفرا: (شامل عرقیات، دمنوش ها، شربت ها)

خاکشیر، عناب، بابونه، ترنجبین، شیر خشت، زرشک، آلبالو

● غذاهای نامناسب طبع صفرا:

غذاهای خشک و بسیار گرم نامتعادل، برای مزاج صفرا مشکل زا می شوند:

کباب زیاد و خشک، سرخ کردنی های زیاد، خرمای خیلی خشک، فلفل سیاه زیاد، ادویه گرم فراوان.

???????

ب) غذاهای مناسب طبع دم:

غذاهای با طبع سرد و خشک برای افراد دموی مناسب است، به شرطی که اصل متعادل سازی با مصلحات، رعایت شود.

بطور مثال؛ اگر ماده غذایی دارای طبع سرد و خشک است مثل عناب (دارای طبع خنک است) می توان با درست کردن دمنوش آن، که به عناب آب و حرارات اضافه می شود آن را متعادل نمود.

همچنین اضافه کردن مواد گیاهی با طبع سرد و خشک داخل انواع خورشت ها، می تواند این غذاها را مناسب طبع دم نماید، از نمونه این مواد می توان به اضافه نمودن زرشک، سماق، آلبالو، لیمو عمانی، آلو، رب انار، سرکه و مانند آنها اشاره نمود که همگی آنها در ایجاد تعادل در فرد دارای طبع دم کمک کننده است و برعکس اضافه کردن این مواد برای افراد سودایی و بلغمی مضر است.

لذا پخت غذاها با موادی که طبع سرد و خشک دارند، برای طبع دم مفید است.

۱٫ آبگوشت سنتی با گوشت بره، دنبه و استخوان فراوان، نخود، زردچوبه، بدون رب و گوجه فرنگی

۲٫ انواع آش ها و سوپ های ایرانی

۳٫ انواع خورشت های ایرانی

 ● میوه های مناسب طبع دم:

انواع مرکبات (ترش و شیرین)، انار، شاه توت، سیب، گلابی، آلبالو، گیلاس، هندوانه، زغال اخته، طالبی، خربزه، خرمای خشک، انجیر، انگور، خیار، خیار چنبر.

 ● سبزیجات مناسب طبع دم:

سبزی خوردن، کاهو، اسفناج، انواع جوانه ها مثل جوانه گندم، ماش، عدس.

● لبنیات مناسب طبع دم:

شیر، ماست، دوغ، پنیر، سرشیر، خامه و کره محلی گاوی، که استفاده همگی با مصلح بلامانع است.

● نوشیدنی های مناسب طبع دم: (شامل عرقیات، دمنوش ها و شربت ها)

خاکشیر، عناب، ترنجبین، شیر خشت، بابونه، زرشک، آلبالو

● غذاهای نامناسب طبع دم:

غذاهای با رطوبت و حرارت بالا، بدون مصلحات برای طبع دم مشکل زا هستند.

???????

پ) غذاهای مناسب طبع بلغم:

غذاهای با طبع گرم و خشک برای افراد بلغمی مناسب است، به شرطی که اصل متعادل سازی با مصلحات، رعایت شود.

بطور مثال؛ گردو غذای گرم و خشک است، ولی برای افراد بلغمی مصرف گردو را به نسبت پنجاه درصد با پنیر متعادل می کنیم.

۱٫ آبگوشت سنتی با گوشت گوسفند، با دنبه کم و استخوان زیاد، نخود، زرد چوبه زیاد و فلفل سیاه، بدون رب و گوجه فرنگی

۲٫ انواع آش ها و سوپ های ایرانی، با زرد چوبه، فلفل زیاد و ادویه گرم و خشک

۳٫ غذاهای کبابی و سرخ شده خشک.

۴٫ انواع خورشت های ایرانی با فلفل، زرد چوبه و نمک طبیعی کافی

۵٫ عسل

 ● میوه های مناسب طبع بلغم:

خرمای خشک، انبه، سیب، به، توت، انجیر، انگور، کشمش، مویز

 ● سبزیجات مناسب طبع بلغم:

انواع سبزی خوردن بجز گشنیز، هویج، کرفس، جوانه گندم

 ● لبنیات مناسب طبع بلغم:

۱٫ ماست کم مصرف شود و با مصلح

۲٫ شیر کم مصرف شود و با مصلح

۳٫ پنیر با گردو مصرف شود برای شام

۴٫ دوغ کم مصرف شود با گل محمدی یا پودر گردو و کشمش

۵٫ کره محلی گاوی به میزان خیلی کم

۶٫ خامه و سرشیر گاوی به میزان کم

۷٫ مصرف لبنیات به میزان کم در شبها و با مصلحات آنها مانند خرما، زعفران و زرد چوبه

 ● نوشیدنی های مناسب طبع بلغم:

دمنوش های گرم، عرقیات گرم، شربت های با طبع گرم

شیره انگور و خرما، شربت عسل

 ● غذاهای نامناسب طبع بلغم:

غذاهای با طبع سرد و تر مثل ماست، دوغ، آبدوغ، آبدوغ خیار، گوشت مرغ، گاو، ماهی برای طبع بلغم مشکل زا هستند.

● نوشیدنی های نامناسب طبع بلغم:

آب سرد شامل: آب یخ، آب یخچال و آبسرد کن، آب معدنی و تمام آب های با درجه حرارت کمتر از دمای بدن برای طبع بلغم مضر هستند.

* تذکر: امروزه چون اغلب مردم به نحوی دچار سوء مزاج شده اند، به مدت ۴۰ روز برای همه (تقریباً) رژیم ضد بلغم و سودا را اجرا می کنیم ولی بعد باید هر فرد بر اساس مزاج خود تغییراتی در تغذیه اش ایجاد نماید.

??????

ت) غذاهای مناسب طبع سودا:

غذاهای با طبع گرم و تر برای مزاج سوداوی مناسب است، به شرطی که اصل متعادل سازی با مصلحات، رعایت شود.

۱٫ آبگوشت سنتی با گوشت گوسفند، دنبه و استخوان، نخود، زردچوبه، بدون رب و گوجه فرنگی

۲٫ انواع آش ها و سوپ های ایرانی

۳٫ انواع خورشت های ایرانی

● میوه های مناسب طبع سودا:

خرمای شیره دار، انجیر، انبه، مرکبات شیرین، انار شیرین، سیب شیرین، تمام میوه های فصل اگر شیرین باشند و میوه ها بصورت جدا جدا مصرف شوند.

 ● سبزیجات مناسب طبع سودا:

انواع سبزی خوردن بجز گشنیز، کاهو با مصلح، هویج، کرفس و جوانه گندم

● لبنیات مناسب طبع سودا:

مصرف شیر گرم شبها و با مصلح (خرما یا عسل) خوب است.

● نوشیدنی های مناسب طبع سودا: (شامل عرقیات، دمنوش ها و شربت ها)

نوشیدنی های با طبع گرم برای افراد سوداوی مناسب است، که از آن جمله می توان به دمنوش بادرنجبویه، زعفران، دارچین، زنجبیل، گل گاو زبان، شربت عسل، شربت شیره انگور، شربت شیره خرما و عرقیات سنتی مثل عرق بیدمشک، بهار نارنج، نسترن، نعناع، پونه، و مانند آنها اشاره نمود.

  دکتر حسن اکبری  متخصص آسیب شناسی،دانشیار پاتولوژی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی،محقق و مدرس طب اسلامی ایرانیww.drakbary.com