پیران و کهنسالان را با نگاهی به طب اسلامی و سنتی مدیریت کنیم

آیابه سلامت میانسالان و پیران خود اهمیت میدهیم؟

توصیه هایی برای پدربزرگ ها و مادربزرگ ها!

مکتب پزشکی ایرانی،جهت حفظ سلامتی و همچنین درمان بیماری ها برای سنین مختلف دستورات ویژه ای دارد.

در تقسیم بندی سنین در طب ایرانی، از ۴۰ تا ۶۰ سالگی را دوره میانسالی گویند و مرحله پیری از سن ۶۰ سالگی به بعد است. این دو مرحله خصوصا مرحله پیری، با ضعف چشمگیر در قوای بدن همراه است لذا به منظور حفظ سلامتی و پیشگیری از بروز بیماری ها در این سنین، حکمای بزرگ طب ایرانی توصیه هایی را به شرح ذیل بیان نموده اند:

?به دلیل ضعیف بودن معده و دستگاه گوارش در آنها، بایستی از حجم غذا کاسته ولی دفعات مصرف غذا را افزایش داد.

? مصرف غذاهایی نظیر: عصاره گوشت، آبگوشت، زرده تخم مرغ عسلی، شوربا، نان خوب پخته شده با نمک معتدل برای آن ها مفید است.

? آشامیدن شیر به شرط آنکه پس از مصرف آن دچار نفخ و احساس پری در شکم نشوند مفید است.

?شیر پخته از شیر خام برای ایشان مناسب تر است به این معنا که ۳ لیوان/پیمانه شیر را با ۱ لیوان/پیمانه آب مخلوط کرده، بر روی حرارت ملایم گذاشته تا به آرامی بجوشد و یک چهارم آن تبخیر شود سپس با نبات یا عسل آمیخته میل شود. اگر حین طبخ شیر، قطعه ی کوچکی زنجبیل به آن اضافه شود بهتر است.

?از سبزیها? برگ چغندر، کرفس و به مقدار کم، تره مناسب این سن است.

?از میوه ها? انجیر تازه و خشک، انگور، مویز، بادام و گردو مناسب این سن است.

? از مصرف خوراکی های تند و ترش پرهیز شود.

?ورزش خصوصا پیاده روی روزانه فراموش نشود.

? افزایش زمان خواب و استحمام نمودن به سلامت ایشان کمک می کند.

? چنانچه از بیخوابی شاکی می باشند مصرف کاهو به همراه ادویه هایی نظیر دارچین توصیه می شود لیکن از آنجا که بیخوابی انواع مختلفی دارد و درمان بر اساس یافتن علت صورت می پذیرد، در صورت مزمن شدن این اختلال، به پزشک متخصص طب ایرانی مراجعه شود.

?ماساژ بدن و روغن مالی بدن با روغنی مناسب نظیر روغن بنفشه بادام و روغن بابونه برای ایشان مفید است.

? یبوست از مشکلات شایع این سنین است لذا لازم است با مصرف غذاهایی مانند خورش مرغ با کلم و چغندر و سوپ جو درمان شود، در صورت عدم درمان، توصیه به مصرف انجیر تازه در فصل آن یا انجیر خشک بصورت خیسانده در آب و یا گلاب در زمستان از بهترین توصیه ها برای نرمی طبع است.

?انجام اعمالی نظیر حجامت، فصد و زالو درمانی پس از سن ۶۰ سالگی ممنوع میباشد.

?دکتر حمیده وحید – رزیدنت طب سنتی ایران دانشگاه علوم پزشکی مشهد?

کانال ◀️جامعه دانشگاهی پزشکی ایرانی▶️ توسط جمعی از رزیدنت ها و اساتید دانشگاهی طب سنتی ایران از دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور اداره و به روز می شود.@persianmedicine

دیدگاه دوم برای تقویت پیران و کهنسالان :

_{دستورات قرآن مجید درباره والدین :}

_{*وَقَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا﴿۲۳﴾ و پروردگار تو مقرر کرد که جز او را مپرستید و به پدر و مادر [خود] احسان کنید اگر یکى از آن دو یا هر دو در کنار تو به سالخوردگى رسیدند به آنها [حتى] اوف مگو و به آنان پرخاش مکن و با آنها سخنى شایسته بگوى(۲۳)}

_{روایات از معصومین علیهم السلام برای شخصیت پیران :}

_{*پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله :مَنْ وَقَّرَ ذَا شَیْبَهٍ فِی الْإِسْلَامِ آمَنَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیَامَهِ. هر کس پیرى را که موى خود را در اسلام سپید کرده است حرمت نهد، خداوند از هراس روز قیامت امانش دهد. (  کافی(ط-الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۶۵۸ ، ح ۳ {شبیه این حدیث در بحارالأنوار(ط-بیروت) ج ۷ ، ص ۳۰۲} )}

 

_{*رسول الله صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم :لا تَدَعُوا العَشاءَ ولَو عَلى حَشَفَهٍ ، إنّی أخشى عَلى اُمَّتی مِن تَرکِ العَشاءِ الهَرَمَ ؛ فَإِنَّ العَشاءَ قُوَّهُ الشَّیخِ وَالشّابِّ . پیامبر خدا صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم :شام را وا مگذارید ، هر چند به خوردن دانه خرماى خشکیده‏اى باشد . من بر امّت خویش از این بیم دارم که از وا گذاردن شام پیرى و درهم‏ شکستگى به سراغشان آید ؛ چرا که شام ، مایه نیرومندى پیر و جوان است .  ( المحاسن ، جلد ۲ ، صفحه ۱۹۶ ، حدیث ۱۵۷۱ عن جابر بن عبداللّه‏ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۳۴۳ ، حدیث ۱۰ دانش نامه احادیث پزشکی : ۱ / ۱۰۲)}

_{*رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم :إذا أتاکُم کَریمُ قَومٍ فَأَکرِموهُ ؛هرگاه بزرگ قومى بر شما وارد شد ، گرامى‏اش بدارید . ( الکافى ، ج ۲ ، ص ۶۵۹ . )}

_{*پیامبر خدا صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم :ثَلاثَهٌ لا یَستَخِفُّ بِحَقِّهِم إلاّ مُنافِقٌ بَیِّنُ النِّفاقِ : ذو الشَّیبهِ فی الإسلامِ ، والإمامُ المُقسِطُ ، ومُعَلِّمُ الخَیرِ؛سه کس‏اند که جز منافقى که نفاقش آشکار است درحقّ آنان بى‏حرمتى نکند : ریش سفید اسلام ، پیشواى دادگر و آموزگار خوبیها. ( کنزالعمّال : ۴۳۸۱۱ منتخب میزان الحکمه : ۴۰۰ )}

_{*پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: وجود پیران سالخورده بین شما باعث افزایش رحمت و لطف پروردگار و گسترش نعمتهای الهی بر شماست. ( نهج الفصاحه، ص ۲۲۲ )}

_{*پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:احترام گذاشتن به مسلمان مو سفید و}

_{سالخورده از جمله تجلیل خداست و از ما نیست کسی که بزرگسال ما را احترام نکند و به}

_{خردسال ما مهربانی نکند. ( اصول کافی، ج ۳، ص ۲۴۰ )}

_{*پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:لیس منّا من لم یوقّر الکبیر و یرحم الصّغیر و یأمر بالمعروف و ینه عن المنکر؛هر که بزرگتر را محترم ندارد و به کوچکتر رحم نکند و به نیکى واندارد و از بدى باز ندارد از ما نیست. ( نهج الفصاحه )}

_{*پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: الشّیخ فی أهله کالنّبیّ فی امّته؛}

_{پیر در میان کسان خود چون پیامبر در امت خویش است. ( نهج الفصاحه )}

_{*پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: الخیر مع أکابرکم؛ خوبى همراه بزرگان شماست. ( نهج الفصاحه )}

_{*پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: البرکه مع أکابرکم؛ برکت با بزرگان شماست. ( نهج الفصاحه )}

_{*پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند: البرکه فی أکابرنا فمن لم یرحم صغیرنا و یجلّ کبیرنا فلیس منّا؛ برکت در بزرگان ماست و هر کس بر کوچک ما رحم نکند و بزرگ ما را محترم نشمارد از ما نیست. ( نهج الفصاحه )}

_{*قال رَسُولُ اللّهِ – صلی الله علیه وآله – : مَنْ وَقَّرَ ذا شَیْبَه فِی الاْسْلامِ أمَّنَهُ اللّهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیامَهِ ؛ رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمودند: هر کس بزرگ سال مسلمانی را گرامی دارد و احترام نماید، خداوند او را در قیامت از سختی ها و مشکلات در أمان می دارد.}

_{( الکافی، ج ۲، ص ۶۵۸، ج ۳ )}

_{*پیامبراکرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله : اَلْبَرَکَهُ مَعَ اَکابِرِکُمْ؛ برکت، با بزرگان شماست. ( جامع الأخبار، ص ۲۴۲، ج ۶۱۷٫ )}

_{*پیامبراکرم(صلى‏الله‏علیه‏و‏آله وسلم) فرمودند:اِرحَمِ الصَّغیرَ وَوَقِّرِ الکَبیرَ تَکُن مِن رُفَقائى؛به کودکان رحم کن و بزرگسالان را احترام نما تا از دوستان من باشى.(کافى، ج۲، ص۳۱۶، ح۷ )}

_{*امام على علیه‏السلام :وَقارُ الشَّیبِ أحَبُّ إلَیَّ مِن نَضارَهِ الشَّبابِ ؛وقار پیرى، نزد من دوست داشتنى‏تر از نشاط جوانى است . ( غرر الحکم : ۱۰۰۹۹ منتخب میزان الحکمه : ۳۰۸  )}

_{*امام على علیه‏السلام می فرمایند: تِسْعَهُ اَشْیاءَ قَبیحهٌ وَ هِىَ مِنْ تِسْعَهِ اَنـْفُسٍ اَقبَحُ مِنها مِنْ غَیْرِهِمْ: ضیقُ الذَّرْعِ مِنَ الْـمُلوکِ وَ الْبُخْلُ مِنَ الاَْغْنیاءِ وَ سُرْعَهُ الْغَضَبِ مِنَ الْعُلَماءِ وَ الصِّبا مِنَ الْکُهولِ وَ الْقَطیعَهُ مِنَ الرُّؤوسِ وَ الْکِذْبُ مِنَ الْـقُضاهِ وَ الزَّمانَهُ مِنَ الاَْطِبّاءِ وَ الْبَذاءُ مِنَ النِّساءِ وَ الطَّیشُ مِن ذَوِى السُّلْطانِ؛ نُه چیز زشت است، اما از نه گروه زشت‏تر: درماندگى و ناتوانى از دولتمردان؛ بخل از ثروتمندان؛ زود خشمى از دانشمندان؛ حرکات بچگانه از میانسالان؛ جدایى حاکمان از مردم؛ دروغ از قاضیان؛ بیمارى کهنه از پزشکان؛ بدزبانى از زنان و سختگیرى و ستمگرى از سلاطین. ( دعائم الإسلام، ج ۱، ص ۸۳ )}

_{*امام علی(علیه السلام) فرمودند:وَقِّروا کِبارَکُم یُوَقِّرکُم صِغارُکُم ؛پیرانتان را حرمت نهید تا کودکانتان شما را حرمت نهند . ( غرر الحکم و درر الکلم، حدیث۱۰۰۶۹ )}

_{*امام سجاد(ع):حق الکبیر توقیرهُ لِسنَّهِ و اجلالُهُ لِتَقدَّمَهُ فی الاسلام؛ حق آنکه بزرگتر است این است که او را به خاطر سنش احترام کنی و او را به خاطر اینکه برتو در مسلمانی پیشی داشته است، بزرگ شماری.  ( تحف العقول ص ۲۷۰ )}

_{*امام صادق علیه السلام : چهار چیز (انسان را) پیش از فرا رسیدن هنگام پیرى پیر مى کند: خوردن گوشت خشک شده ، نشستن بر جاى مرطوب، بالا رفتن بر پلکان و آمیزش با پیرزنان .}

_{*امام صادق علیه السلام : سه چیز، بدن را فرسوده مى کند و شاید هم (فرد را) بکُشد: حمام رفتن با شکم پُر، آمیزش کردن با شکم پُر، و همبسترى با پیرزنان .}

_{*امام صادق علیه‏السلام :عَظِّمُوا کِبارَکُم وصِلُوا أرحامَکُم .بزرگسالان خود را احترام کنید و صله ارحام به جاى آورید .( الکافی : ۲ / ۱۶۵ / ۳ )}

_{*امام صادق علیه السلام :لَیسَ مِنّا مَن لَم یُوَقِّر کَبیرَنا ویَرحَم صَغیرَنا.از ما نیست کسى که به بزرگسالان ما حرمت ننهد و با خردسالان ما مهربان نباشد. ( کافی(ط-الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۱۶۵ ، ح ۲ )}

_{*امام رضا علیه السلام می فرمایند : وَقِّرُوا کِبارَکُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَکُمْ وَ صِلُوا اَرْحامَکُمْ؛ به بزرگترهایتان احترام بگذارید و با کوچکترها مهربان باشید و صله رحم نمایید. ( عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۲۶۵٫ )}

_{مزاج شناسی در پیران :}

_{۱ = مزاج میانسالان سرد و خشک ( خلط سوداوی ) است که از آن به مزاج پاییزی تعبیر میشود . لذا تدابیر بکار گرفته شده باید بدن پیران را به سمت گرم وتر متمایل نماید .}

_{۲= مزاج پیران سرد و تر ( خلط بلغمی ) است که از آن به مزاج زمستانی یاد میشود . لذا تدابیر بکار گرفته شده باید بدن پیران را به سمت گرم وتر متمایل نماید .}

_{بازگشت کهنگی صورت به طراوت از منظر معصومین علیه السلام :}

_{* امام علی علیه السلام به زنی که به علت چروکی و کهنگی صورت وبی طراوتی ، پیر شده بود و مردش به او می گوید من میخواهم از او جدا شوم ، امام علی علیه السلام به وی چنین فرمودند : طعام که می خوری شکم سیر مخور که زیادی طعام در معده بجوش می آید و آن ابرو را می برد ، سپس زن به دستور حضرت عمل کرد و بعد از مدتی محبوب شوهرش شد .( حلیه المتقین ص ۵۴ )}

_{*دیدگاه شیخ الرئیس بوعلی سینا درباره پیران :}

_{شیخ الرئیس بوعلی سینا سالخوردگی را نه سلامت کامل و نه بیماری کامل میداند، بلکه یک حالت بینابینی نظیر دوره نقاهت بیماری ها. ابن سینا سن سالخوردگی را پایان ۶۰ سالگی میداند که منطبق با تعریف سازمان جهانی بهداشت است.}

_{راهکارهای تست نوبه ای آزمایشگاهی برای بدن پیران :}

_{*سالمندان عموما” طبع شان سرد شده و نتیجتا” دارای بیماری های گوناگون ( سردی طبع + خشکی طبع + یبوست مزاج + ضعف جسمانی همانند کودکان + سیستم ایمنی ضعیف + بند آمدن مجاری مختلف + بلغمی شدن + سوداوی شدن بدن + دارا شدن کلیه و مثانه به سنگها + آسم + ناتوانی بدن ) میشوند .}

_{*همچنین نباید علایم مربوط به کم حافظگی و تمرکز نداشتن فرد سالمند را همیشه مربوط به کهولت سن دانست. بلکه بررسی غده تیروئید ضروریست .}

_{*تمام پیران مرد بایستی از نظر پروستات و سنگ کیسه صفرا بررسی شوند .}

_{*تمام پیر زنان بایستی از نظر کم خونی و سنگ کیسه صفرا بررسی شوند .}

_{علل پیری زود رس چیست :}

_{افراط در خوردن غذاهای متضاد ( شورمفرط + یا شیرین مفرط  + یا ترش مفرط ) باعث پیری زودرس ، دیابت و فشارخون اشخاص میگردد  – در آوردن رحم زنان به هر علت بیماری – ضعف عضلات جدار شکم و سفت شدن مدفوع همانند گلوله  – کم‌ تحرکی و نوشیدن کم مایعات و عدم مصرف میوه با پوست از علل ابتلای سالمندان به یبوست – مصرف کم سبزیجات – مصرف کم میوه با پوست آنها – مصرف داروهای ضد اسهال – برای تسکین درد آرتروز معمولا مسکن‌هایی مثل بروفن، ایندوسین و ‌دیکلوفناک مصرف میشود ؟ –  گرسنگی بسیار زیان دارد و باعث رطوبت معده و اندامهای داخلی میشود – بیقراری شامل رفتارها و تحرکاتی می‌شود که هیچ شباهتی به ورزش کردن ندارند ( مانند ورجه وورجه کردن، از این پا به آن پا شدن، وول خوردن هنگام شنیدن یک موضوع و یا حتی قدم زدن داخل اتاق در مواقع پخش پیام‌های بازرگانی تلویزیونی که همه اینها نشانه ناآرامی هستند ) – مصرف تخم مرغ کارخانه ای – مصرف روغن مارگارین که قلب را به درد می آورد.
تشدید ضعف در پیران با تغذیه های نامناسب :}

_{*مصرف سرکه انگور ( سرد و خشک ) : خوردن سرکه برای اشخاص پیر ، سوداوی مزاج و بیماران ریوی و افرادی که درد مفاصل ، ضعف احشاء ، ضعف نیروی جنسی ، ناراحتی رحم و اعصاب دارند مضر  است و پیری زودرس را تسریع می کند .}

_{* از خون دادن پرهیز کنند مگر در ضرورت زیاد.}

_{* کدو ( سرد و تر ) : خوردن کدو برای پیران و سرد مزاجها مضر بوده و ضعف معده و روده می آورد و باعث نفخ و بی اشتهائی میگردد .}

_{راهکارهای مقابله با بیخوابی در پیران :}

_{*بابونه ( گرم و خشک ) :ریختن چند قطره روغن بابونه در بینی باعث رفع بیخوابی در افراد کهنسال میگردد .}

_{راهکارهای استخوان سازی و مفاصل در پیران :}

_{*خیار ( سرد و تر ) : خوردن خیار استخوان پیران را محکم می نماید . خوردن خیار دیر هضم است و در معده فاسد می شود و از این رو باید آن را با نمک خورد.}

_{* یونجه ( گرم و تر ) : خوردن یونجه تازه با عسل برای رشد استخوان و یا کمک به استخوان بندی کودکان مفید است  و یا باعث استحکام استخوان کودکان و پیران میگردد . ( خوردن یونجه بسیار نفاخ و کمی سمی است و بایستی با نبات خورده شود .)}

_{* * حکما طب سنتی : روغن گل بنفشه : تا حدودی دارای طبیعت معتدل است و جالب آنکه با تمام طبایع انسانی همگون میشود ( الله اکبر ) و افرادی که طبع خود را نمی دانند به راحتی و بدون دغدغه خاطر از آن استفاده کنند مثل رفع لکه های قهوای ناشی از سودا خیلی موثر است و یا تا چهل شب مالیدن بر روی مفاصل و یا داروی مناسب روغن مالی سر در افراد مسن برای تقویت مغزشان و یا حافظه جهت تقویت پوست و اندام ها بین ۴ ساعت تا ۱۲ ساعت توصیه شده است .}

_{راهکارهای مقابله با سوء هاضمه در پیران :}

_{* شیر خشت ( گرم متمایل معتدل ) : خوردن شیر خشت برای رفع سوء هاضمه افراد پیر و اطفال مفید است . ( خوردن شیر خشت نفخ ایجاد می کند و اسپرم را رقیق نموده و سرعت انزال را بالا می برد و برای رفع این عوارض آن را با روغن بادام و یا رازیانه بخورید .)}

_{* لوبیا ( معتدل ) : خوردن لوبیا بسیار نفاخ است و تولید اخلاط می کند و باید آن را با دارچین یا خردل ( سفید و یا زرد ) خورد و نیز خوردن لوبیا برای افراد مسن و کسانی که دستگاه گوارش و هاضمه ضعیف دارند باعث ایجاد خواب های آشفته می شود .}

_{راهکارهای مقابله با تسلسل ادرار در پیران}

_{* گزنه ( گرم و خشک ) :نوشیدن دم کرده ریشه گزنه برای افراد پیر که کنترل ادرار را ندارند مفید است . ( در مصرف خوراکی آن باید احتیاط شود و زیاد خوردن آن برای کلیه و روده مضر است و باید آن را با صمغ عربی خورد .)}

_{راهکارهای عمومی برای حفظ پیران از افتادگی در بستر بیماری :}

_{* خبر استرسی و فیلم هیجانی از دسترس آنها دور شود – مصرف ژل رویال عسل ناشتا به اندازه یک نخود در روی زبان – مصرف بره موم به اندازه فقط یک گندم با یک مقداری نوشیدنی که عفونت ریه حذف شود – ایجاد و به کار بردن هر چیزی که گرم کننده و رطوبت دهنده و فعال کننده خون است –  خواب زیاد و بیشتر از جوانان در بستر ماندن – نیاز به غذا و شست و شوی بیشتر از جوانان – سعی دائم در دفع ادرار – حفظ لینت در دستگاه گوارش – ماساژ معتدل با روغن مالی – سوارکاری که مطلوب است اگر ممکن نشد پیاده روی – تغذیه به فواصل کم انجام گیرد (هر وعده غذا در ۲ یا ۳ بار) – اگر غذاهای خشکی آور میل کردند باید از غذاهای رطوبت بخش هم استفاده کنند – اگر غذاها مواد زاید ایجاد کرد باید ملین بکار برند تا از مواد دفعی پاک شوند – میوه های موافق مزاج پیران ( انجیر تازه و خشک، انگور، مویز، مغز گردو و بادام )  – انجیر و آلو در تابستان و انجیر خشک پخته در آب انگبین در زمستان – تنقیه پیران با روغن – تنقیه گرم ممنوع – استفاده از ملین های مخصوص پیران – کارهای عادی روزانه – فعالیت بدنی – خواب – استراحت – بهداشت فردی – فعالیتهای اجتماعی – پودر سنجد با عسل و روغن کنجد به اندازه یک کپسول تا سیستم استخوان سازی قطع نشود – مصرف انواع ماهی ها ( به خصوص ساردین و کیلکا به سبب آنکه با استخوان خورده می شود) – مصرف روغن زیتون بودار و کنجد و گردو – دوری از قرار گرفتن مطلق سایه نشینی و ضرورت قرار گرفتن روزانه ۳۰ دقیقه درمعرض نور خورشید بدون پوشش برای تامین ویتامین D – برای مقابله با آلزایمر ، روزانه دود کندر در محل زندگی داده شود و یا به اندازه یک گندم در روی زبان مکیده شود تا بخارات سکته ای سر دفع شود – ازپوشیدن لباسهای تیره و مشکی پرهیز شود زیرا رنگ های سبز و آبی در تامین آرامش موثرند و هم چنین رنگ دکوراسیون محیط همین مصداق را دارد – فعالیت بدنی آرام ( مثل ورزش در پارکها ، شنا ،اسب سواری ، باغبانی ، پیاده روی ، بالا رفتن از پله) – از مواد پاک کننده مانند صابون و شامپو و غیره که سبب خشکی پوست بدن میشوند کمتر استفاده کنند – استفاده از داروی آرام بخش شیمیایی ممنوع بجای آن از یکساعت قبل خواب از عرقهای اسطوخدوس با بهارنارنج و بادرنجبویه استفاده کنند – مجامعت جنسی با شریک زندگی حداقل شود – گوشتهای کبوتر ، گنجشک ، خروس و بلدر چین انرژی زا هستند – ساکن شدن در مناطقی که آب و هوای شبیه بهار دارد – پرهیز از گرسنه خوابیدن – و مصاحبت و مهمانی در راستای دفع افسردگی ها در پیران – خوردن شکر سرخ بجای قند و شکر عامل جلوگیری از پیری است – تشویق کردن آنها به ادرار پی در پی کردن + خوردن آبگوش لطیف برای لینت مزاج + ساعات خواب بیشتز از جوانان + خوردن مربای زنجبیل اندک + بهترین تنقیه برای دفع یبوست آنها روغن زیتون است + مسهلات ( خاکشیر و سکنجبین عسلی و دمنوش مغز فلوس )برای آنها کاربری دارد + سالادشان بایستی اسفناج با روغن زیتون باشد + پرهیز از خوردن غذاهای بلغم زا و سودازا مثل خیار شور ، بادمجان ، گوشت و ماهی خشک ، هندوانه و خیار + خوردن شیر با عسل + اگر دچار ورم پروستات هستند حتما” سرکه انگبین و بذر کرفس و ریشه کرفس میل شود + مقابله با سنگ کلیه با خوردن کرفس و آب آن + آسم ریه ها با خوردن دمکرده پرسیاوشان و زوفا و سلیخه + اندام ناتوان آنها مثل ( زانو + کلیه و گردن ) بایستی آرام مالش داده شوند و الا خلط های خشک در آنها متعفن میشوند –  کاهش مصرف نمک در برنامه غذائی روزانه برای کاهش فشار خون و احتباس آب در بدن – کنترل وزن و مناسب نگه داشتن آن با توجه به نوع استخوانبندی .}

_{*در پیرى هاى زودرس که نتیجه فساد خون ، روماتیسم و بواسیراست سیرگیاهی سودمند در رفع پیری است .}

_{*آشامیدن شیر مفید است به شرط آنکه بعد از آشامیدن شیر در ناحیه کبد و شکم احساس کشیدگی و نفخ نکنند. موافق‌ترین شیرها، شیر بز است.شیر پخته برای ایشان بهتر از شیر خام است .}

_{* تحقیقات درباره اسفناج می گوید اسفناج سرشار از آنتی اکسیدان هاست. اسفناج در کند کردن مشکلات سیستم عصبی مرکزی و تحلیل توان شناخت مفید است .}

_{تدابیر گرم و تر برای بدن پیران :}

 _{تدابیر گرم و تر (گرمابه رفتن + ماساژ معتدل + روغن مالی با روغن گرم و خوش بو مثل}

_{روغن یاسمن و سوسن + استفاده از عطر های معتدل + نوشیدنی به اعتدال + خواب در بستر نرم + ریاضت اندک و به دنبال شادکامی و خوشدل بودن + غذا را جدا جدا و اندک اندک مصرف کنند + پس از گرمابه طعام مصرف شود ) .}

_{* تغذیه آسان کهنسالان :}

_{بیماریهای کهن سالان عموما” حول خلط سوخته دور می زند پس بایستی از تشدید آن با رژیم غذائی سبک جلوگیری شود .}

_{۱-     صبحانه تخم مرغ عسلی به اندازه دو قاشق ، یا فرنی بادام ، یا شیر برنج و یا ارده شیره و ارده .}

_{۲-     گوشت بره جوان هفته ای یک الی دوبار با چاشنی لیموترش و رب انار.}

_{۳-     گوشت بره جوان ( با مزاج معتدل ) قابل هضم است و لیکن سایر گوشتها متناسب با سن افراد ، برای هضم سنگین بوده و هضم دیرتر انجام می شود .}

_{۴-     مصرف انجیر ، مویز برای گرم نگه داشتن عروق موثر است  و یا مصرف آلو جات و برگه هلو و شربت خاکشیر دمکرده مفید است .}

_{۵-     سیب رنده شده با چاشنی گلاب و پودر گلمحمدی برای ساعت ۱۰ صبح .}

_{۶-     برای صرف شام آب قلم گوسفند جوان با خورشت گل کلم با چاشنی هویج و کرفس و حبوبات .}

_{۷-     خورشت آلو اسفناج با گل محمدی و زردچوبه و چاشنی تمرهندی شیرین با آب قلم گوسفند جوان و یا آب کبوتر ( بدون مصرف گوشت سنگین کبوتر )و یا آب استخوان گوسفند در هر وعده غذائی دو لقمه کوچک نان سنگک .}

_{۸-     خورشتها شکل آبگوشتی به خود بگیرد .}

_{۹-     آبگوشتی بنام بوعلی وجود دارد که ترکیباتش عبارتند از : آب قلم گوسفند یا استخوان گوسفند جوان – نخود ۱۴ دانه – پیاز کوچک – سیب زمینی یک دانه – زردچوبه ) .}

_{۱۰-بهتریم میوه برای کهن سالان را میتوان سیب رنده شده و یا کمپوت آن نام گذاشت .}