قلب را با طب سنتی کنترل کنیم
باتوجه به افزایش شیوع بیماری های قلبی- عروقی و بازگشت مردم و پزشکان به سمت طب سنتی و مکمل، مرور و ارزیابی مجدد داروهای قلبی، به خصوص داروهای مقوی قلب اهمیت و کاربرد بیشتری می یابد. در این مقاله سعی بر این است که مفهوم کلی مقویات قلب و نحوۀ عملکرد آنها از دیدگاه طب سنتی ایران شرح داده شود.
این مطالعه نوعی مطالعه مروری کتابخانه ای است که با استفاده از منابع طب رایج و و بررسی و گردآوری متون و منابع مهم طب سنتی از جمله القانون فی الطب و رساله فی ادویه قلبیه (ابن سینا)، مخزن الادویه و قرابادین کبیر (عقیلی خراسانی)، الشامل (ابن نفیس قرشی) و سایر کتب و انواع بانک اطلاعاتی از جمله PubMed وscholar Google به انجام رسیده است.
در این تحقیق، با توجه به تعریف مقوی (معدّل قوام عضو ومزاج آن جهت ممانعت از ورود مواد بیماری زا به عضو مورد نظر) و اثر انواع مقویات قلب مشخص شد که قوام عضو با افعالی چون قبض، تقویت جرم قلب، یبوست و تجفیف اعتدال می یابد، در حالی که تعدیل قوام روح با کمک عطریت، قبض، تلطیف، تنشیف، تصفیه روح از فضول، تقویت روح و تکثیر آن حاصل می شود و مزاج عضو از طریق تسخین عضو سردشده، تبرید عضو گرم و تیبیس رطوبات زاید عضو مرطوب اعتدال می یابد. همچنین برای مفردات دو ویژگی دیگر ذکر شد (اثر بالخاصیه و تریاقیت) که با مزاج مفرده ارتباطی ندارد و می تواند نوعی ویژگی ذاتی در نظر گرفته شود.
در کتاب مخزن الادویه که از کتب مرجع داروشناسی طب سنتی است، بیش از ۱۰۰ داروی مقوی قلب با ذکر مشخصات ظاهری و خواص فیزیکی و درمانی آنها آورده شده است. برخی از این موارد در زندگی روزمره به عنوان نوعی غذا شناخته می شوند مانند سیب، به، انار و پسته. برخی دیگر جزو معدنیات هستند مانند یاقوت و زمرد. جالب توجه است که برخی از خاکها به واسطه مواد شیمیایی موجود در آنها می توانند مقوی قلب یا سایر اعضا باشند مانند گل ارمنی و گل مختوم. فرآورده های حیوانی خاصی هم در این دسته قرار می گیرند از جمله عصاره گوشت، زرده تخم مرغ و پنیرمایه.
در مطالعات مختلف برخی از گیاهان از لحاظ اثرات قلبی مورد بررسی قرار گرفته اند و مکانیسم هایی برای اثرات آنها پیشنهاد شده است. به عنوان نمونه مکانیسم اثر دارچین، به، سیب، انار، پسته، رز و مویز عملکرد آنتی اکسیدانی آنهاست که در محافظت از قلب در برابر آسیب زایی نقش بسزایی دارد. زرشک، گل سرخ، آمله و امار نیز با کمک افزایش قدرت انقباض پذیری عضله قلب عملکرد آن را تقویت می کنند.
متخصصان طب سنتی با یافتن ویژگی های اختصاصی هر مفرده مقوی قلب و با توجه به عامل ایجاد بیماری، می توانند جایگاه آن را در درمان بیماری های قلبی مشخص کنند. همچنین باتوجه به فراوانی و تنوع مقویات قلب در کتب داروسازی سنتی، می توان داروهای جدیدی را برای تقویت قلب پیشنهاد کرد تا مورد آزمایش قرار گیرند.
جهت مطالعه متن کامل این مقاله لینک زیر را کلیک کنید و در صورت پیغام خطا روی آن راست کلیک نموده و گزینه save link as را انتخاب کنید.
http://www.tim.ir/teaching/784/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%82%D9%84%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D8%A8-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C/
سایت معتبر انجمن تحقیقات طب سنتی ایران وابسته به دانشکده علوم پزشکی تهران