فصل تابستان را با نگاهی به طب سنتی مدیریت کنیم تا بیمار نشویم انشالله .

_{مزاج تابستان یعنی بروزگرما و خشکی در بدن}  

_{تیرماه شناسی : روزهای هفتم و چهاردهم حریزان ( یعنی ۳۰خرداد و ۷ تیر ) بهترین موقع برای حجامت است  .}

_{مرداد ماه شناسی : هر صبح ناشتا آب سرد بدون یخ میل شود که باعث تحریک ترشح غدد عرق بدن ، تقویت معده ، تحریک اشتها و تامین نسبی برودت خون میشود .}

 _{شهریور ماه شناسی : ماه زکام و سرماخوردگی با آلرژی است که با دوش آبگرم ، بخور تخم گشنیز و عناب میتوان زکام آلرژیک را درمان کرد و خوردن ماست و دوغ در این ماه مفیدند چون تامین ویتامین B  بدن ، ضد عفونی کردن دستگاه گوارش ، خنک کردن طبع و مزاج و رفع صفرا و خارش جلدی فصلی میشود  و در این ماه خوردن انواع سردیجات مثل فلوس ، خرفه ، خاکشیر ، بنفشه ، نیلوفر ، کاسنی ، بید ، شیر خشت ، آب زرشک ، آب آلبالو ، آب و رب و لواشک انار و عناب مفیدند .}

 _{مزاج فصل تابستان گرم و خشک و اخلاط بدن میسوزند ، کار فصل تابستان سوزاندن اخلاط خصوصا” خون و بلغم است ، و انرژی و قوای بدن تحلیل میرود و صفرا افزایش یافته و خلط بلغم دربدن کاهش می یابد و افراد صفراوی مزاج( آدم های گرم و خشک ) آسیب پذیر میشوند و پیران بلغمی مزاج ( آدم های سرد و تر ) نیرو میگیرند و افرادی که از نظر جسمی ضعیف باشند در معرض اذیت و رنجوری بیماری قرار میگیرند .}

 _{در تابستان چون حرارت میل به روی بدن دارد (به مناسبت حرارت ظاهری خورشید)، باطن سرد است و به همین دلیل هضم ضعیف می‌باشد و لذا سزاوار است که غذا در آن برعکس فصل زمستان، معتدل، نرم و سبک باشد.}

 _{در تابستان همه اخلاط به ویژه خلط صفرا ( یعنی سوزان )خیلی فعال می‌شوند و تولید آن نسبت به دیگر فصول سال افزایش می‌یابد، چون رطوبت و تری بدن ناشی از نزولات آسمانی ازبین میرود و باعث افزایش امراض گرم و خشک مثل تب ها مى شود.}

 _{باید و نباید های شروع تابستان :}

 _{۱= مراقبت از پوست در تابستان گرما بسیار ضروریست برای مقابله با خشکی ضماد حنا و نوشیدن سرد و تر بسیار مفیدند .}

 _{۲= کاهش شدید رطوبت در بدن و شرایط آب و هوایی در فصل گرم می تواند محیط را بیشتر مستعد برای رشد عفونت های مختلف کند و به عنوان مثال یکی از عفونت ها را پوست میتوان گفت که روی پوست بدن، شکم و دست ها ایجاد می شود.}

_{۳= بایستی ورزش سنگین و طولانی کمتر انجام شود ، کم خوری انجام شود ، استراحت در سایه خنکی صورت گیرد تاگرمای بدن کاهش یابد و حکما قدیم قی عمدی را در این فصل مفید دانسته اند.}

 _{۴= دراین فصل نبایستی از استفراغ کردن بترسیم چون بایستی فضولات غلیظ از روده خارج شود و اگر کسی تهوع دارد، باید آن را انجام دهد و لیکن مسهل قوی نباید خورد.}

 _{۵= در این فصل شربت‌های خنک و غذاهای ترش بیشتر باید خورده شود.}

 _{۶= ایجاد تغییرات در ساعات بیداری ، خواب و فعالیت روزانه و بالاخص برنامه ریزی در کیفیت تغذیه ها لاینفک از زندگی تابستانه است .}

 _{۷= گرسنگی و تشنگی در این فصل سریع برطرف شود تا شیرابه اخلاط سوزاننده و گرم بدن ، آسیبی به گوارش وارد نسازند.}

 _{۸= لباس کتانى مفید بوده و دوری از لباسهای تهییج کننده مثل قرمز و نارنجی ضروریست .}

 _{۹= بدن خود را مرطوب و خنک نگهدارید(البته با رعایت تغذیه و نوشیدنی طبیعی مناسب این فصل بوده و لیکن باد کولر مورد پسند طب سنتی نیست ، به این دلیل که این بادهای مصنوعی، خود موجب بیماری می شوند.)}

 _{۱۰= ناهار باید در این فصل کم و سبک باشد، چون وسط روز هوا بسیار گرم و قوه هاضمه ضعیف است .}

 _{۱۱= استخرو شنا و سونا ، استحمام و نوشیدن با آب خیلی داغ و یا آب خیلی سرد بسیار مضرند .}

 _{۱۲= در این فصل پرخاشگری در افراد بالاخص در مشاغل سخت و گرماوی مزاج ها شکل میگیرد پس زنان خانه دار بایستی شربتهای خنک را برای پذیرایی از ورود شوهرانشان آماده کنند و از پذیرایی با چای داغ از همسرشان بشدت پرهیزکنند چون غلظت خون را تشدید میکند .}

 _{۱۳= باید زنان خانه دار یاد بگیرند که ادویه جات تند مصارفش حد و حدودی دارد و بالاخص در فصل تابستان ضرورت خداحافظی با این نوع گیاهان وجود دارد مگر آنکه در هر وعده غذایی چند گرم استفاده شود ..}

 _{۱۴= تغذیه هاو نوشیدنی های گرم و خشک نسبتا” ممنوعه (فلفل ، زنجبیل، دارچین، خردل ، کاکوتی ، زعفران، سس‌های تند، سیاهدانه ، اسفند، سبزیجات تند مانند سیر، پیاز، ترخون، نعناع، تره، شاهی، شوید ، نمک و غذاهای شور و تنقلات مانند خیار شور ، چیپس ، آجیل شور ، بادام ، فندوق ، گردو .. ) ممنوع شده و غذای پختنی بندرت استفاده شود  و شیرینی‌ جات قنادی ها و حتی طبیعی مانند عسل ها، کشمش، مویز و میوه‌های شیرین مانند انجیر، نارگیل، موز، خربزه، آناناس ، انبه و… مورد تاکید است ( البته مصرف با مصلح هر مواد مفید است ) و سرخ کردنی ها بالاخص با روغن نباتی و مایع ، بو دادن و تفت دادنها و مصرف زیادش معضل ساز برای بدن است .}

 _{گوشتهای قرمز بالاخص شتر ، کبک و بلدرچین و کباب خوری زیاد و همچنین از مصرف غذاهایی مانند فسنجان، گردو و کنجد ( حتی نان کنجدی )نیز به دلیل گرم بودن مزاجشان بایددراین فصل پرهیز شود.}

 _{۱۵= سیر و سفر در هواى گرم مى تواند بسیار مضر باشد؛ بهتر است در چنین مواردى فرد خود را از گرما و آفتاب بپوشاند.}

 _{۱۶= ورزش‌های گرم و خشک مانند فوتبال، دویدن و… مخصوصاً طی روز و زیر آفتاب یا فضای باز نباید در این فصل زیاده‌روی شود.}

 _{۱۷= در این فصل فصد صورت نگیرد و اگر لازم شد، فقط توسط پزشک و حکیم حاذق صورت گیرد .}

 _{۱۸= روغن مالی با روغنهای سرد و خنک مثل ( زیتون ، بنفشه ، بادام شیرین ، ختمی ، حنا ، کدو ، کاهو و… برای پوست و جوشها و کهیر ها بسیار مفیدند و نیز مالیدن ژل اسفرزه به پوست بدن خشک همراه با ماست و سدر بسیار کاربری دارند .}

 _{۱۹= در صورت بروز کهیر و جوش و دلشوره ها از مصرف تخم مرغ ، ادویه جات ، چای سیاه ،  فست فودها پرهیز کرده و با عرق چهارسرد شامل ختمی و کاسنی و بید و نیلوفر استحمام صورت پذیرد و از این عرق مخلوطی تا روزی سه لیوان میتوان میل کرد و همچنین ضماد حنا به موضع خشک بسیار مفید است .}

 _{۲۰= در این فصل از خوردن قنوید ، ارده شیره ، قوتوی کرمانی ، شیرینی های قطاب و بسیار گرم ومعجونهای گرم محلی و بالاخص زولوبیا و بامیه در ایام ماه مبارک رمضان باید پرهیز کرد .}

 _{۲۱= استعمال دخانیات و قلیان در تشدید خشکی بدن بشدت تاثیر دارند .}

 _{تغذیه های مفید کاربردی تابستانه :}

 _{۱= آب‌دوغ خیار، ماست، خیار باکمی نان، سبزیجات خنک مانند خیار،کاهو، کدو خورشتی (سبز)، گشنیز، اسفناج، ماست ، کاسنی ، اسفناج ، آشهای جو و خرفه و زرشک و سماق ، سوپ، خورش سبزیجات سرخ نشده و  حبوبات و گوشت به مقدار کم با چاشنی های مثل غوره، آب‌غوره، آب‌لیمو، لیمو و نارنج که کاهنده عطش تابستانی باشند.}

 _{۲= دمنوش های شیرخشت ، فلوس و بارهنگ بصورت نوبه ای و هفته ای یکبارمفید است .}

 _{۳= هر دو ماه یکبار مخلوطی از پانزده گرم سنا با پانزده گرم گلسرخ با ده گرم تخم گشنیز با ده گرم بابونه با ده گرم گلسرخ در دو لیوان آب دمنوش شده و ناشتا میل گرددتا یبوستی شکل نگیرد .}

 _{۴= خوردن. غذاهاى سریع الهضم مانند شیر ، مصرف ماهی دریایی با ادویه بسیار اندک و یا همراه خرمای اندک و یا مرغ در حد ضرورت ( چون مرغ کارخانه ای عامل کیست ها میباشند ) توصیه میشوند .}

 _{۵= خاصیت غذائی پاچه بسیار کم و فضولاتش کم است و باخوردن پاچه در بدن خون سرد چسبنده و لزج به وجود می آید و برای کسانی که استخوان‏شان شکسته بسیار مفید است و خوردنش با سرکه ، لزوجت و سردی آن کم شده وفردقولنج نمی کند.}

_{۶= خوردن حد متعارف ترشیجات خانگی باعث کاهش تب ، کاهش حرارت بدن و کم شدن فضولات خون و بازشدن عروق از انسدادها و از بین رفتن خلط صفرای خون در مویرگها میشوند.}

 _{۷= مصرف مرکبات و میوه‌جات میخوش یا ملس (بین ترش و شیرین) مانند آب سیب با پوست ، گلابی ، توت ها ، زرشک و آب زرشک، شاه‌توت شرابی، تمشک، آلبالو، گوجه‌سبز، انار، هلو، زردآلو، هندوانه و گریپ‌فروت بسیار مفید ند. ( دقت شود خوردن میوه هر فصل فقط در اولش بسیار مفید وضد سموم و بادهای متحرک در بدن بوده و از خوردن چند نوع میوه با همدیگر و یا همراه کردن آب بشدت پرهیز شود و الا سبب زخمی شدن گوارش میشود .)}

 _{۸= مصرف سالاد(کاهو، خیار، آب‌لیمو و…) با مزاج سرد و تر مفیدند .}

 _{۹= مصرف کافی آب حداقل تا ۸ لیوان در تابستان ، مصرف لبنیات مانند دوغ و ماست با اندکی مصلحات ( آویشن ، زنیان ، نعناع ، پونه کوهی ، بابونه )مفیدند .}

 _{۱۰= مصرف آب‌میوه‌های خانگی ، شربت بنفشه، شربت گلسرخ ، شربت خاکشیر با گلاب ، آب طالبی ، آب هندوانه ، شربت آب زرشک با عسل ، شربت آب برگه با هلو ، شربت عسلاب با آب لیمو ، شربت سکنجبین ، شربت خرفه ، شربت سرکه شیره ، شربت مفرح بخش گلاب با بید مشک با اندکی عسل یا شکر ، شربت شکر سرخ ، شربت آلبالو ، شربت شاتوت شرابی ، شربت کاسنی ، شربت عرق خارشتر ، دلستر بدون گاز ( نوشابه های رنگی صد در صد ممنوع ) بسیار مفید و کاهنده فشار خون و رافع یبوست تابستانه هستند .}   

 _{۱۱= کاهو را باید در این فصل تناول کرد چون تسکین دهندۀ حدّت و تیزی اخلاط گرم و رقیق کننده خون غلیظ و تعدیل‌کنندۀ خشکی اخلاط خشک (خلط صفرا و سودا) و کاهنده تشنگی و التهابات ناشی از مواجهه با گرما و یکی از مشهورترین خواب‌آورهای طبیعی و ملین و ادرارآور است.}

 _{۱۲= استحمام کردن، دوش آب خنک، شنا کردن در آب روان مفیدند .}

 _{۱۳= ورزش‌های گرم و خشک مانند فوتبال، دویدن ، والیبال ، بسکتبال و … مخصوصاً در روز وزیر آفتاب یا فضای باز نباید در این فصل زیاده‌روی شود.}

 _{۱۴= ناهار باید در این فصل کم و سبک باشد، چون وسط روز هوا بسیار گرم و قوه هاضمه ضعیف است و در نتیجه غذای وسط روز نباید سنگین باشد.}

 _{۱۵= در این فصل از مسهلات قوی اجتناب نمایند و اگر مصرف آن ضرورت داشت به ملینات مثل آب آلو و تمر هندی یا شیرخشت یا آبمیوه ها و امثال آنها دفع ضرورت و حاجت نمایند.}

 _{بیماری ها تولیدی بدن در فصل تابستان}

 _{۱= بیماری های فصل تابستان عبارتند از : بروز دردهای قاعدگی بانوان + خشکی رحم و بروز فیبروم + ضخیم شدن پوست توام با قارچ و پوسته پوسته شدن + ترکیدگی پاشنه پاها + سوزش فم معده + بروز انواع تب ، عطش، دلشوره، اسهال و استفراغ + لاغر شدن جسم + درد های گوش + عفونت چشم + بادسرخ + جوش آکنه + گرگرفتگی + فشارخون بالا + پیدایش سنگ در کیسه صفرا در مزاج صفراوی + زخمی شدن کیسه صفرا + سوزش مجاری ادراری + بروز بواسیر + تعرق بدبو + سرگیجه مستمر توام با سردرد در جلوی پیشانی  به علل طغیان خلط صفرا در سر مثل گوش و چشم و مو وپوست صورت آسیب پذیر میشوند + بروز جنگ ، نزاع و پرخاشگری + بروز شیطنت بچه های پیش فعال .}

 _{۲= پرهیز از استشمام عطر ، ادکلنها و رایحه های گرم مثل مشک و عنبر خوب نیست زیرا حرارت مغز را بالاتر میبرد.}

 _{۳= زود رنجی و عصبانیت و بروز نزاع های خانوادگی در افراد صفراوی مزاج .}

 _{۴= نوشیدنی گرم و خشک عامل بوی بد و مشمئز کننده بدن است}

 _{۵= افراد با مزاج های ( سرد و تر + سرد و خشک ) در مصرف اقلام بالا نبایستی زیاده روی کنند چون بستر سردی گوارش و سستی در بدن را زمینه سازی می کنند ، پس رعایت اعتدال در مصرف الزامیست .}

 _{۶= مصرف آب داغ و استمرار حضور در زیر نور خورشید نیز در فصل تابستان مضر است.}

 _{۷= برخی افراد هم از زاج سفید برای کاهش بوی عرق و… استفاده می‌کنند این روش درمان خودساخته باعث سوختگی پوست خواهد شد .}

 _{محاسن تابستان در بدن بعضی افراد}

 _{پیران و افراد دارای مزاج سرد و تر و بلغمى از این فصل نه تنها اذیت نشده بلکه بسیار لذت می برند و یا امراض سردتر مثل بیمارى هاى روماتیسمى و انواع ورم ها در تابستان کمتر رخ مى دهند.}

_{http://tajarobteb.persianblog.ir/post/725/وبلاگ تجارب طب سنتی}