شکرسفید + شکر سرخ از منظر طب سنتی چه محاسن و معایبی دارند؛:
شکر عصاره گیاه نیشکر است که بعد از جوشاندن منعقد گردد و هرگاه بى تصفیه باشد، «شکر سرخ» نامند. اگر شکر سرخ را جوشانده و صاف کرده و در ظرفى ریزند که رسوب آن جدا گردد، «شکر سلمانى» حاصل می شود. اگر شکر سلمانی را جوشانده و در قالب صنوبرى ریزند، آن را «فانید» گویند و اگر در جوشاندن شکر سلمانی مبالغه نمایند، «ابلوج» خوانند و به فارسى «قند مکرر» گویند و هر گاه در قالب مستطیل مساوى الطرفین ریزند معروف به «قلم» است. اگر قند مکرر را مجددا بجوشانند و در شیشه بریزند، موسوم به «نبات قزارى» است و اگر با آب طبخ داده و با کفچه بسیار بر هم زنند تا منعقد گردد و به ریسمان کشند، مخصوص به اسم «فانید خزاینى و سنجرى» است و چون در طبخ ثالث به قدر عشر او شیر تازه اضافه نموده و بجوشانند تا منعقد شود، آن را «طبرزد» نامند، البته اکثر مولفین، نوع سخت قند مکرر را با این نام نامیده اند.
آب نى شکر، در اوّل، گرم و در آخر، تر، ملیّن طبع و حلق و سینه و شش، جالى رطوبت آن شش است. آب نى شکر جهت سرفه و احتباس بول و سوزش آن، نافع و مولد خون معتدل و ایجادکننده نفخ است. صمغى که مثل نمک بر نیشکر ظاهر مى شود جهت جلاى باصره(بهبود قوای بینایی)، نافع است.
شکر سرخ، در دوّم، گرم و در اوّل، تر و سلیمانى، در آخرِ اوّل، گرم و در اوّل، تر و طبرزد و نبات، قریب الاعتدال و بهترین اقسام است و هر چه صاف تر است حرارتش کمتر است و هر چند کهنه شود خشکى در او غالب مى شود.
انواع شکر، صالح الغذا، چاق کننده، جالى، ملیّن طبع و اعضاى تنفس، مقوّى ارواح و قواى جگر، محلّل ریاح امعاء، مقوی قوای جنسی (مبهى)، سریع النفوذ به عمق بدن، مانع پیرى، مولد خون صالح، باعث استحکام اعصاب و استخوانها و رافع خلط سوداوى و امراض آن می باشد. همچنین در تغذیه بیماران سریع الاثر است.
آشامیدن یک اوقیه شکر با آب گرم و روغن بادام شیرین جهت گرفتگی صدا و تسکین قولنج و باد، با یک اوقیه روغن گاو که نیم گرم باشد جهت رفع درد ناف و انسداد شکم و تنقیه زنان نفساء و بجهت عسرالبول مجرب است. خوردن نبات به مقدار یک اوقیه که یک حب یک حب بدفعات در دهان گیرند تا آب شود جهت رفع سرفه و خشونت صوت و سینه و درد آن و ارتعاش و خفقان که حادث از جماع باشد نافع است. ضماد شکر با کبریت و قطران و سندروس و نوشادر جهت قوبا و برص و سایر آثار، غریب الفعل و ذرور آن جهت بردن گوشت زیاد جراحات و رویانیدن گوشت تازه و بخور اقسام او جهت رفع زکام، به غایت مؤثر است.
مضر مبتلایان به سل و اسهال و دل پیچه و صفراوى مزاج هاست و مولد خون صفراوى است؛ خصوصاً اگر در حین گرسنگى مفرط استعمال کنند. اقسام کهنه شکر، سوزاننده خون و فاسدکننده اخلاط است و مصلحش بادام و شیر تازه و ترشیها و آب انارین و به و طباشیر و کاهو و امثال آن و بدلش در تقویت باه و تلیین و ترطیب، مثل او ترنجبین و در تسکین قولنج، عسل و قدر شربتش تا سى درهم است.
سایت معتبر انجمنتحقیقات طب سنتی ایران وابسته به دانشکده علوم پزشکی تهران
http://www.tim.ir/teaching/781/%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%87-%D9%88-%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1-%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%86-%D8%B4%DA%A9%D8%B1/