هوالشافی
همۀ ما فکر می‌کنیم برای جلوگیری از پوکی استخوان لازم است روزانه مقداری زیادی ماست بخوریم، غافل از آنکه ماست بعلت دارا بودن اسید لاکتیک و پایین آوردن ph یا اسیدیته خون بر عکس تصّور ما موجب جدا شدن یون کلسیم از استخوان‌ها می‌شود و باعث پوکی استخوان‌ها می‌شود!
چه باید کرد؟
در روایتی از امام موسی کاظم علیه السلام هست که می‌فرماید: اگر می‌خواهی خوردن ماست به تو ضرری نرساند، آن را با یک هضم کننده بخور.
از این روایت چند برداشت می‌توان داشت اول اینکه بطور کلی خوردن ماست بصورت خالص مضر است و لازم است برای اصلاح آن ضرر، به آن یک افزودنی اضافه کرد، تا اینکه تأثیر منفی موجود در ماست را خنثی نماید، همانگونه که در ابتدای بحث ذکر شد ماست حاوی اسید لاکتیک است و مصرف آن موجب اسیدی شدن محیط متابولیکی بدن و استخوان‌ها می‌شود.
پس موادی که باید به ماست افزوده شود باید خنثی کنندۀ این پدیدۀ اسیدیته باشد ولی آیا اثرات منفی فقط ایجاد اسیدیته است و یا با مکانیسم‌های دیگر هم می‌تواند موجب اختلال متابولیسم شود و برای خنثی کردن آنها نیز باید مواد دیگری اضافه شود؟
حال مقداری راجع به ماست و خواص آن و مصلحات آن توضیح می‌دهیم:
برای درست کردن ماست ابتدا یک میکروارگانیسم تخمیر کننده یا همان مخمر ماست را به شیر اضافه می نمائیم و آن را در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد قرار می‌دهیم، بنابراین مخمر، قند موجود در شیر را که لاکتوز است، تجزیه می‌کند و ماحصل آن تولید انرژی برای مخمر و متابولیت و مواد ضایعاتی آن می‌شود اسیدلاکتیک، که خود اسیدلاکتیک برای ادامۀ رشد و نمو میکرواورگانیسم ضرر دارد و موجب توقف رشد مخمر می‌شود، و از همین جا است که این اسید برای سلولهای بدن ما هم ضرر دارد پس باید موادی به ماست اضافه کرد تا این مواد را خنثی نماید.
حال ببینیم چه موادی برای اصلاح ماست بکار می‌رود:
در ادامه روایت امام موسی کاظم علیه السلام می‌فرمایند: مصلح ماست گیاهی بنام زنیان (نام فارسی آن نانخواه است) می‌باشد که یک گیاه دارویی است و معمولاً در عطاری‌های بزرگ یافت می‌شود،
با توجّه به اینکه زینیان دارای گرم و خشک است اضافه کردن آن به ماست، طبع سرد و تر ماست را خنثی می‌نماید و همچنین در طب ایرانی و سنتی نیز از داروهای گیاهی دیگری که طبع گرم و خشک دارند برای اصلاح ماست استفاده می‌گردد، از آن جمله می‌توان به گل محمدی، آویشن، نعناع، پونه، فلفل سیاه، موسیر و کنجد اشاره نمود.
البته می‌توان با اضافه کردن کمی نمک نیز طبع سرد و تر ماست را اصلاح کرد.
بهتر است حتی المکان از ماست شیرین و پر چرب استفاده شود و به جای ماست خالص از ماست به همراه مصلحات استفاده نمائیم تا دچار ضررهای ماست بدون مصلح نشویم.
در اضافه کردن سایر سردی‌ها به ماست باید به ازای هر سردی یکی از گرمی‌های فوق به مجموعه اضافه شود ولی افراد دیابتی، ام اسی ها و روماتیسمی‌ها و بیماریهایی مانند آنها که طبع سرد دارند کلاً بهتر است تا بهبودی کامل ماست با مصلح یا بدون مصلح را مصرف نکنند.
دکترحسن اکبری متخصص و دانشیار آسیب شناسی سلولی
محقق و مدرس طب اسلامی ایرانی@mosalase_salamat