💊آشنایی با علل صدای مفصلی و راهکارهای پیشگیری و درمان آن در طب سنتی

آیا صدا دادن مفاصل نگران کننده است؟

اگر صدای مفصلی، با درد و تورم همراه نباشد و طولانی و اصطلاحاُ مزمن نشده است، جای نگرانی نیست.

در اغلب اوقات، علت صدا دادن و تق‌تق مفاصل بخصوص مفصل زانو، خارج شدن هوایی است که در فضای مفصلی به‌ دام‌ افتاده است.

البته فشار زیاد بر مفصل و نیز اصطکاکی که در مفصل و در فرآیند تغییر موقعیت و زاویه مفصلی ایجاد می‌شود، نیز می‌توانند باعث ایجاد صدای مفصلی نرمال باشند.

این دقیقاً همان حس و صدایی است که که در شکستن قولنج انگشتان دست و پا یا مفاصل دیگر تجربه می گردد.

صدا دادن مفاصل چه دلایلی می‌تواند داشته باشد؟

۱) آزاد شدن گاز

ممکن است در مایع سینوویوم که در درون‌مفصل وجود دارد و مانند نرم کننده ای حرکات مفصل را تسهیل می کند، گاز تولید و آزاد شدن حباب های هوا صدا در مفصل ایجاد می کند.

۲) حرکت تاندون

حرکات مفصل مدیون کنش واکنش تاندون ها و لیگامان هایی است که در اطراف مفصل وجود دارند و به استخوان های تشکیل دهنده مفصل یا استخوان های اطراف چسبیده اند.

تغییر وضعیت این تاندونها در جریان حرکات مفصل، و عبور آنها از روی زواید و برجستگی های استخوانی، ممکن است باعث ایجاد صدای مفصلی شود.
جالب است که ممکن است خود فرد این صدا را نشنود و اطرافیان متوجه آن شوند.

علاوه بر این کشیدگی لیگامان ها نیز می تواند باعث ایجاد صدا شوند.

این حالت در کشیدگی های ناگهانی و بیش از حد تاندون ها و نیز در مورد تاندون هایی که قبلا آسیب دیده اند و نیز در افرادی که دچار تغییرات آرتروز شده اند بیشتر دیده می شود.

۳) سطح ناصاف مفصل

در آرتروز یا ساییدگی مفصلی، غضروف آسیب می بیند و ناهموار می شود.

لذا مفصلی که دچار آرتروز است در حین حرکت و با تماس و ساییده شدن سطوح ناهموار بر روی یکدیگر، صدا ایجاد می شود.

معمولا شایع ترین علت صدای مفصلی، تغییرات آرتروز است.

۴) تغییرات مایع مفصلی

برخی متخصصین معتقدند تغییرات مایع مفصلی مانند کم و زیادشدن حجم آن نیز می‌تواند باعث تولید صدای مفصلی شوند.
💊💊چه وقت باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در این موارد باید صدای مفصلی را جدی گرفت و به پزشک مراجعه نمود:

زمانی که صدای مفصلی در سنین قبل از میانسالی شروع شود.

وقتی مفصلی که آسیب دیده و صدا می دهد.

وقتی صدای مفصلی همراه با محدودیت حرکتی و درد همراه است.

وقتی فرد دچار ورم مفصل است.

وقتی صدای مفصلی دائمی و مزمن شده است.

زمانی صدای مفصلی متعاقب یا همراه یک رخداد حاد مانند ضرب دیدگی و تروما، کاهش دامنه حرکات مفصل و ورم حاد مفصل باشد.

تذکر:

نرمی استخوان کشکک و اصطلاحا کندرومالاسی از علل شایع صدای مفصلی بخصوص در خانم ها، افراد چاق، افراد کم‌تحرک، آپارتمان نشینی و مشکلات مربوط به پله و … است.

در این بیماری، غضروف استخوان کشکک زانو، در اثر حرکات مکرر و نامناسب و یا فشار بیش از حد ناشی از وزن بالا و یا … آسیب می بیند.

این افراد از درد زانو بخصوص بعد از نشستن به مدت طولانی شکایت دارند.

حرکات زانو در کندرومالاسی ممکن است با صدا همراه باشد.

علاوه بر اصلاح سبک زندگی، کاهش وزن، ورزش و … تقویت عضلات چهارسر زانو با ورزش ها و حرکات مناسبی که پزشک تجویز می کند، درمان اصلی این بیماری است.

💊💊اصول کلی درمان صدای مفصلی

اصول کلی درمان صدای مفصلی عبارتند از:

کنترل و کم کردن وزن

خودداری از دو زانو و چهار زانو نشستن

پیاده روی در زمین های صاف، بدون مانع، مستقیم

نرم دویدن

دارو درمانی

طب سنتی برای رفع صدا دادن مفاصل، چه راهکارهایی پیشنهاد می کند؟

کنترل و کاهش وزن

ماساژ ملایم مفصل و اندام های اطراف با روغن های مناسب مانند روغن سیاهدانه، بابونه، کنجد، بادام شیرین، زنجبیل یا زیره

تذکر:

پزشک طب ایرانی، بنا به نوع بیماری و اتیولوژی و علت صدای مفصلی ممکن است روغن های متفاوتی را پیشنهاد و تجویز نماید. مثلا در خشکی مفاصل و آرتروز روغن های مرطب و رطوبت بخش مانند بادام شیرین و کنجد و … ترجیح دارند.

ورزش روزانه و منظم

اصلاح رژیم غذایی (پرهیز از برخی غذاها مانند فست فودها و تنقلات ناسالم، اجتناب از نوشابه، مصرف کمتر غذاهای نفاخ و …)

تقویت غضروف با تدابیر غذایی و نیز حرکات ورزشی

تذکر:

تدابیر غذایی باید توسط پزشک طب ایرانی و با لحاظ مزاج عمومی فرد و معاینات انجام شده طرح ریزی و اجراء شود.

بهتر است از نظرات ارزشمند کارشناسان حرکات اصلاحی برای طراحی برنامه ورزشی مناسب در بهبود شرایط فرد بهره گرفت.

بین بهبود صدای مفاصل و مصرف مکمل های حاوی ویتامین ها و کلسیم ها ارتباط همیشگی دیده نمی شود،

لیکن در صورت مشاهده هرگونه کمبودی در آزمایشات فرد مراجعه کننده، باید به جبران این کمبودها از طریق غذا و دارو همت گماشت.

تجویز غضروف سازهای طبیعی مانند سوپ پای مرغ، پاچه گوسفند، روغن ماهی و … صدای باتی میوه و سبزیجاتی مانند بادمجان، فلفل دلمه‌ای قرمز و سیب زمینی

خوراکی‌های مفید

چای سبز مقدار زیادی آنتی اکسیدان و نیکوتین را به بدن می‌رساند که به کاهش التهاب و دردهای مفصلی کمک می‌کند.

اسید های چرب امگا ۳ التهاب مفاصل را کاهش داده و بافت‌هایی از غضروف‌ها که از بین رفته اند را بازسازی می‌کند.

پیاز و پیازچه حاوی مقدار زیادی ماده شیمیایی نادر به نام کورستین می‌باشند که به کاهش درد کمک شایانی می‌کند، اما چون طبع سرد و بخارزایی دارند باید مصرف آن‌ها محدود باشد.

زرد چوبه و زنجبیل خاصیت ضد التهابی و ضد درد دارند که روند درمان درد مفاصل شما را تسریع می‌بخشند زردچوبه برای درمان ورم زانو به شدت توصیه می‌شود.

راهکارهای درمانی درد مفاصل از نگاه طب سنتی

در طب سنتی اصلاح مزاج (برطرف کردن سوء مزاج) و اصلاح سبک زندگی خصوصاً اصلاح عادات غذایی، شروط اساسی درمان به حساب می‌آیند و این طب با تکیه بر این دو اصل، راهکارهای زیر را برای التیام و درمان درد مفاصل پیشنهاد می‌کند:

بادکش گرم و خشک قسمت‌های مختلف بدن ۱۴ تا ۴۰ مرحله

ماساژ اندام‌های بدن با روغن سیاه‌دانه یا روغن بادام تلخ و اسانس نعنا

رفع یبوست با مصرف انجیر یا زیتون روزی ۷ عدد

اسفند روزی یک قاشق چای‌خوری با آب

دوسین در آقایان روزی یک قاشق مرباخوری

پودر سنجد + شیر داغ + عسل روزی یک استکان

سرکنگبین روزی ۲ لیوان صبح و شب

رازیانه و عسل روزی یک استکان

ترک غذاهای سرد و تر (بلغم زا) از برنامه غذایی مانند سالاد ، ماست، دوغ، هندوانه، کدو و …

حجامت عام، ساکرال و موضعی بسته به نیاز بیمار

ایجاد تحرک و ورزش

زالوی موضعی در صورت نیاز

خوراک ارده + شیر و نخود آبگوشت در برنامه غذایی

روغن گزنه موضعی

فصد اندام‌ها در صورت تشخیص و نیاز

استفاده از ادویه جات گرم در غذا مانند زیره و جویدن و سپس بلعیدن کندر (برای درمان ورم و خشکی مفاصل)

استفاده موضعی از روغن گردو برای رفع دردهای مفصلی, درد گودی لگن و مفصل ران (دارای طبع گرم و خشک).
💊💊💊💊💊درمان تدریجی و گام به گام با زنجبیل :::
بیشتر افرادی که مبتلا به این بیماری هستند از این علائم رنج می‌برند:

درد استخوان‌های ساق پا و کمر

احساس سستی و خستگی در بدن

خستگی زودهنگام در اثر پیاده‌روی

و در بعضی‌اوقات دچار سرگیجه می‌شوند

شیوه درمان

برای این منظور زنجبیل خشک کرده را با کمی روغن دنبه یا زیتون مخلوط کرده و به اطراف مفاصل می مالند. شستن مفاصل با جوشانده زنجبیل نیز برای کاهش ورم و درد مفید است.

توجه کنید

زنجبیل گرم و خشک است و فقط برای درمان ورم سرد مفید است، و برای ورم گرم مضر است. «در ورم سرد؛ مفصل و اطراف آن، لمس سرد و رنگ سفید دارد و در آب و هوای سرد بدتر می شود.»

اگر مفصل و اطراف آن سرخ یا زرد بوده و از لمس آن گرمی احساس شود ورم گرم است.

برای کاهش درد مفاصل همچنین بهتر است زنجبیل را ابتدا کوبیده بعد پخته سپس در آب گوشت ریخته و مصرف کنند.

در طب سنتی اصلاح مزاج (برطرف کردن سوء مزاج) و تنظیم تغذیه شرط اساسی درمان است و معمولاً درمان طولانی‌مدت است و گاهی بیش از ۱۲۰ روز طول می‌کشد.

حتما از ماساژ درمانی نیز بهره ببرید.

این روش، باعث کاهش درد های متوسط در مفاصل زانو می شود. مقداری روغن زیتون یا هر نوع روغن ماساژ دیگر را ، بر روی زانوی خود گذاشته و برای مدتی آن ناحیه را ماساژ دهید. خواهید دید که ناراحتی زانو کمتر شده و احساس متفاوتی خواهید داشت. این کار را حداقل دو بار در روز تکرار کنید.

درمانی سنتی دردهای مفصلی با زنجبیل

/////////////////////////////////////////////////////////////////

💊💊💊غذایی ایده آل برای دردهای مفصلی ناشی از سوء مزاج سرد

قرطم چیست؟

قُرطُم گیاهی دارویی با مزاج گرم و خشک که به نام‌های تخم کافشه، تخم کاجیره و تخم گلرنگ نیز معروف است که در طب سنتی از خواص زیادی چون کاهش درد مفاصل و گرفتگی عضلات، منضج و تحلیل برنده بلغم خام، ضدنفخ و …. برخوردار است.

اگر مغز دانه‌‏اش را در آبگوشت ریزند یا از مغز دانه آن و بادام و عسل خوب سازند و مصرف کنند، مسهل و ضد درد مفاصل است.

دستور پخت آبگوشت قرطم

مواد لازم

گوشت (ترجیحاً گوشت بره یا بزغاله): ۱۰۰ گرم

نخود: ۲۰۰ گرم

زعفران، زنجبیل، نمک: به مقدار لازم

تخم قرطم یا کافشه: ۲ قاشق غذاخوری

سیر: ۱ یا ۲ حبه (دلخواه)

پیاز: ۱ عدد

طرز تهیه

گوشت را تکه تکه کرده و همراه پیاز، سیر، نخود و با پنج تا شش لیوان آب در ظرفی ریخته و در ظرف را ببندید (البته نه به صورت کامل) و بگذارید با حرارت ملایم، بپزد.

وقتی که گوشت و نخود کاملا پخته شدند، کمی زعفران، زنجبیل و به اندازه کافی نمک اضافه نمایید.

پس از پختن تمام مواد باید در حدود سه لیوان آب در ظرف مانده باشد.

جداگانه ۲ قاشق غذاخوری تخم قرطم یا کافشه را با ۱ لیوان آب در مخلوط کن خوب خرد و صاف کنید.

سپس عصاره قرطم را کمی قبل از مصرف به آبگوشت اضافه کرده و غذا را با نان سنگک مصرف کنید.

می‌توان جهت کاهش نفخ و بهبود مزاج این غذای خوشمزه و مقوی کمی ادویه زیره یا انیسون نیز به آن اضافه نمود.

گروه های حساس به مصرف تخم قرطم یا کافشه

این افراد نباید بصورت خودسرانه از این گیاه دارویی استفاده کنند:

زنان باردار

افراد مبتلا به زخم معده

افراد مبتلا به هموروئید

افراد دارای حساسیت پوستی و داروئی

با تشکر از آقای دکتر علیرضا عباسیان

دکتر علیرضا عباسیان

متخصص طب سنتی (مفاصل)

دستور پخت آبگوشت قرطم