سالمندان و پیرها و کهنسالان و راهکارهای طب سنتی برای کمک ویژه به آنها

💊💊💊💊طب سنتی برای پیشگیری از ناتوانی ها و بیماری های دوران سالمندی چه پیشنهاداتی دارد؟

اهمیت مراقبت و ارتقاء سلامت اعضای حیاتی بدن

لازم به ذکر است که سلامت تک تک اعضاء بدن مانند قلب، مغز، کبد، ریه، کلیه ها و دستگاه گوارش و … در احساس نشاط و سلامتی فرد نقش بسزایی دارند.

از دیدگاه طب سنتی ایران، بدن انسان از اعضای مختلف می‌باشد که برای برخورداری از سلامت جسمی، باید تک تک این اعضاء عملکرد خود را به درستی انجام دهند و به وظایف خود عمل کنند.

همه ما انسان ها از خانه و وسایل زندگی خود مراقبت می‌کنیم و تلاش می‌کنیم تا آن‌ها را در بهترین حالت، نگه داری کنیم تا مدت زمان بیشتری بتوانیم از آن ها استفاده کنیم.

بدن انسان نیز از این قاعده مستثنی نیست، همانطور که می‌دانید، اعضای حیاتی بدن انسان مانند مغز، قلب، کبد، ریه، سیستم گوارش و کلیه ها در تمامی ساعات شبانه روز در حال فعالیت هستند تا سلامت و حیات فرد برقرار شود.

مسلماً اگر جهت حفظ سلامت و تقویت این اعضاء در طول دوران حیات تدبیری اندیشیده نشود و راهکارهایی اجرا نشود، با گذشت زمان این اعضاء دچار ضعف و بیماری و اختلال در عملکرد می‌شوند.

نقش سبک زندگی در ابتلاء به بیماری و ناتوانی در دوران سالمندی

سلامتی نعمتی است که خداوند به بندگان خود عطا فرموده و بر انسان واجب است که جهت حفظ و ارتقاء آن تلاش کند.

همه گمان می‎کنند که با افزایش سن، ابتلاء به بیماری و ناتوانی اجتناب ناپذیر است، در حالی که چنین نیست،

سبک زندگی هر فرد و این که از اعضای بدن خود چگونه استفاده کرده باشد در ابتلاء به بیماری و ناتوانی نقش بسیار مهم تری از افزایش سن دارد.

حتماً دیده اید که بعضی از افراد در دهه ۳۰ و ۴۰ زندگی با بیماری‌های فراوانی دست و پنجه نرم می‌کنند و توان بدنی مناسبی ندارند.

برعکس این افراد، کسانی هم هستند که در دهه ۶۰ و ۷۰ زندگی بسیار سلامت و بانشاط می‌باشند.

این تفاوت می‌تواند علل زیادی داشته باشد، به جز ژنتیک که خیلی تحت کنترل ما نیست سایر مسائل را می‌توان تا حدی اصلاح کرد.

💊عوامل موثر بر چگونگی زندگی در دوران سالمندی

سبک زندگی (سالم یا غیر سالم)

نوع خوراکی های مصرفی (خوراکی های سالم و طبیعی یا خوراکی های غیرسالم و فرآوری شده)

میزان برخورداری از خواب و آرامش

داشتن یا عدم داشتن تحرک (انجام ورزش و فعالیت بدنی روزانه یا بی تحرکی)

نوع واکنش نسبت به استرس و تنش های فراوان

برخورداری از هوای پاک یا آلوده و …

موارد خارج از حیطه کنترل که فرد را از زندگی سالم دور می‌سازد

گاهی اوقات برخی موارد ذکر شده فوق، از حیطه اختیارات ما خارج است، مثلاً امروزه، خیلی از افرادی که در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند از هوای پاک بهره نمی‌برند.

دنیای امروزی دارای استرس‌ها و تنش‌های زیادی است که خیلی از آن‌ها اجتناب ناپذیر هستند و خیلی از مسائل دیگر که می‌توانند ما را از زندگی سالم و استاندارد دور کنند.

با توجه به شرایط ذکر شده، راه چاره چیست؟

در زمانی که شرایط خارج از حیطه کنترل است، توصیه می‌شود که جهت جبران این کمبودها، اعضاء و اندام‌های حیاتی خود را تقویت کنید تا حد امکان از این مشکلات و معضلات زندگی شهرنشینی کمتر آسیب ببینند.

طب سنتی ایران، جهت تقویت و حفظ سلامت هر یک از اعضای حیاتی بدن در دوران سالمندی، راهکارهایی را ارائه نموده است که در قسمت ذیل به برخی از آن‌ها میپردازیم؛

البته ناگفته نماند که ناتوانی ها و مشکلات دوران سالمندی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و تدابیر و راهکارهای ذکر شده ممکن است برای همه صدق نکند.

💊تدابیر مناسب در دوران سالمندی

برخورداری از هوای سبک و بهاری

ماساژ برای افراد سالمند بسیار مناسب است و سبب تقویت بدن آن‌ها می‌شود.

پرهیز از انزوا

پرهیز از خونگیری به صورت فصد، حجامت و زالو، مگر در مواردی که به تشخیص پزشک ضرورتی وجود دارد.

بوئیدن بوهای خوش

ابتدای صبح روغن مالی بدن با روغن بادام شیرین و بابونه و پس از آن ورزش ملایم مانند پیاده روی (بدون خستگی)

💊ملاحظات ورزش در سالمندان

ورزش در سالمندان بستگی به شرایط بدنی آن‌ها دارد در افرادی که چاق هستند و چربی بدنی زیادی دارند بهتر است بیشتر ورزش انجام شود.

اما افرادی که لاغر هستند و بدن استخوانی دارند باید کمتر ورزش کنند.

در هنگام ورزش، حتماً باید به اعضایی که آسیب دیده هستند یا بیماری دارند، توجه کرد:

مثلاً افرادی که دچار عارضه مغزی شده‌اند بهتر است ورزش‌هایی مانند پیاده روی انجام دهند که بیشتر مربوط به اندام تحتانی هستند.

اگر افراد دچار آسیب در اندام های تحتانی هستند، بیشتر ورزش‌ها و نرمش‌هایی انجام دهند که مربوط به اندام فوقانی است.

اگر بیماری در احشاء و ناحیه شکمی دارند (معده، روده ها، کبد و طحال) انجام ورزش های اندام فوقانی و تحتانی مفید است.

در افرادی که بیماری های تنفسی و قلبی عروقی دارند، ورزش‌های اندام‌های تحتانی

مانند پیاده روی مناسب می‌باشد.

افرادی که بیماری‌های کلیوی دارند، می‌توانند ورزش‌های اندام فوقانی انجام دهند.

💊تدابیر غذایی در دوران سالمندی

خوردن غذاهای کم حجم و مقوی

پرهیز از مواد غذایی ترش مانند سرکه

پرهیز از گرسنه خوابیدن، زیرا باعث از بین رفتن قوت بدن می‌شود.

غذاهای غلیظ مانند ماکارانی، سالاد الویه و رشته کمتر مصرف شوند.

پرهیز از غذاهای تند و پر ادویه به دلیل ایجاد یبوست.

غذاهای مفید در دوران سالمندی

تخم مرغ عسلی

نان و عسل

شیر پخته شده به صورت فرنی و شیربرنج

شیر پخته گرم با عسل

گوشت گوسفند و پرندگان

گندم به صورت نان و شوربا

نخود به صورت نخوداب و آبگوشت

سوپ و آش های ساده

سبزیجات مانند شنبلیله، کرفس، برگ چغندر، کاهو، شوید، تره، سیر، پیاز و زیتون

میوه ها مانند سیب (به صورت فالوده: ۱-۲ عدد سیب بدون پوست را رنده کرده و با کمی گلاب و عرق بیدمشک میل کنید)، به پخته، انگور، انجیر و گلابی

مصرف مغزیجات: مویز، کشمش، انجیر، گردو و بادام

مربای به، سیب، شقاقل، زنجبیل، بالنگ و بهارنارنج

📚دکتر فاطمه معینی متخصص طب سنتی و عضو انجمن علمی طب سنتی
https://tabaye.ir/dealing-with-disabilities-and-problems-of-old-age/

 

💊💊💊مزاج شناسی سالمندان و تدابیر و توصیه های طب سنتی

نوع مزاج در بازه های سنی مختلف
📚مزاج براساس سن 🔻
۰-۲۰ سال (مزاج دموی: گرم و تر)
۲۰-۴۰ سال (مزاج صفراوی: گرم و خشک)
۴۰-۶۰ سال (مزاج سوداوی: سرد و خشک)
+۶۰ سال (مزاج بلغمی: سرد و تر)

 

💊تعریف سالمندی
سالمندی یک پدیده فیزیولوژیکی در زندگی انسان می‌باشد و نمی‌توان آن را به عنوان یک بیماری قلمداد کرد.

اهمیت سالمندی تا آنجاست که در دانشگاه‌های معتبر دنیا، به طب سالمندان به عنوان یک رشته تخصصی نگریسته شده است.

ابن سینا نیز پیری و کهنسالی نیز پیری را ادامه یک روند طبیعی در حیات آدمی می‌داند و دستوراتی برای حفظ سلامتی این افراد بیان کرده است.

مزاج شناسی سالمندان

در تقسیم بندی طب سنتی، به دوره ۴۰ تا ۶۰ سالگی، میانسالی یا کهولت گفته می‌شود، مزاج اصلی این افراد به سبب تحلیل حرارت غریزی و رطوبت اصلیه، سرد و خشک است.

از طرفی دیگر در همین تقسیم بندی، بالای ۶۰ سالگی سن سالمندی یا شیخوخیت نامیده شده است. گرچه محدوده های سنی ذکر شده برای شروع کهنسالی یا سالمندی در اکثر منابع، متفاوت است.

مزاج سالمندان مختلف است. زیرا اعضای اصلی ایشان سرد و خشک است و رطوبات بلغمیه در حفره‌های اعضای آن‌ها مجتمع شده است.

پس اگر مزاج این افراد سرد و خشک باشد باید غذاها و تدابیر ایشان گرم و تر و اگر مزاج آن ها سرد و تر باشد، باید که غذاها و بقیه تدابیر این افراد گرم و خشک باشد.

در واقع اکثر اطباء سنتی بر این اتفاق نظر دارند که مزاج سالمندان به دلیل نقصان در حرارت و رطوبت، سرد و خشک است اما به جهت حصول رطوبات غریبه از سوی اعضای دخیل در هضم، مزاج ثانیه آن‌ها نسبت به حالت طبیعی سرد و تر می‌گردد.

💊تدابیر و توصیه‌های متناسب با مزاج سالمندان

به دلیل ایجاد تغییرات مزاجی در دوران سالمندی، سالمندان نیازمند توجه ویژه و رعایت تدابیر خاص جهت حفظ سلامتی، پیشگیری از وقوع بیماری و افزایش طول عمر می باشد.

توصیه های طب سنتی که مبتنی بر مزاج سنی این افراد می باشد می تواند در رسیدن به این هدف کارگشا باشد.

رژیم غذایی سالمندان

سالمندان لازم است که موادغذایی و میوه‌ های دارای طبع گرم بیش‌تر مصرف کنند.

در واقع غذای سالمندان باید قلیل الکمیت (مقدار کم)، کثیر الکیفیت (دارای غذاییت زیاد)، سریع الهضم (زود هضم) و سریع الانحدار (غذایی که زود از معده رد شود) مثل زرده تخم مرغ نیم برشت، آبگوشت و نان خوب پخته معتدل الملح (دارای نمک معتدل) باشد تا زود هضم گردد.

سایر غذاهای مناسب حال این افراد گوشت بره شش ماهه، خروس بچه، مرغ بچه، کبک و مانند این هاست.

در سالمندان به دلیل ضعف هضم، ازیاد بلغم و به واسطه غلبه خشکی و سردی، ازیاد سودا نیز وجود دارد.

لذا باید از آنچه مولد بلغم و سوداست اجتناب نمایند.

شیر جوشیده به دلیل مغذی و مرطوب بودن، برای بسیاری از سالمندان مناسب و مفید است، البته به شرطی که بدنشان به خارش نیفتد و در ناحیه کبد و معده احساس ناراحتی نکنند. بهترین شیر برای آن‌ها، شیر بز است.

افراد کهنسال باید از مصرف مواد غذایی پرچرب و سنگین پرهیز کنند.

همچنین سالمندان باید تعداد دفعات وعده غذایی خود را افزایش (به طور مثال روزی چهار تا پنج نوبت) و حجم هر وعده را کاهش دهند.

شب گرسنه خوابیدن و چیزی تناول نکردن برای سالمندان و کهنسالان ممنوع است.

توصیه اکید می‌شود که این افراد لبنیات مانند ماست را همراه با گیاهانی مانند نعناع، زنیان و شوید مصرف کنند،

چرا که برخلاف تبلیغ‌های نادرست مبنی بر مصرف لبنیات در سنین پیری، زیاده‌روی در خوردن آن به تنهایی و بدون مصلحات گرم، موجب افزایش درد مفاصل و استخوان‌ها می‌شود.

💊💊سایر تدابیر برای حفظ تندرستی سالمندان

میانسالان و سالمندان باید تا حدامکان از فصد، حجامت و زالودرمانی پرهیز کنند.

بهترین تنقیه در این افراد اسهال است.

بهترین تدابیر برای سالمندان و کهنسالان، خواب مناسب، استحمام، نوشیدن شربت های طبیعی و خوردن غذاهای مناسب موافق مزاج سنی است.

سالمندان برای تسکین درد، کاهش التهابات و گرمی اندامشان لازم است مفاصل خود را با روغن‌های گرم مانند بادام تلخ، زنجبیل، زیتون و بنفشه ماساژ بدهند.

سالمندان باید از انجام حرکت های ورزشی سنگین خودداری نموده و ورزش های سبک انجام دهند.

کهنسالان باید از اهدای خون به دفعات زیاد اجتناب کنند ولی بادکش گرم برای این افراد مناسب است.

سالمندان باید کمتر به جماع بپردازند.

سالمندان به خاطر تغذیه نامناسب، کم تحرکی و استفاده از برخی داروها (داروی پارکینسون، داروی اعصاب و …)، اغلب دچار یبوست می‌شوند بنابراین باید از موادغذایی ملین و دارای فیبر بیش‌تر استفاده کنند.

پس پرهیز از هر چیز سوزاننده و خشک کننده لازم است تا یبوست این افراد را افزایش ندهد.

نسخه طب سنتی برای تقویت سالمندان

سالمندان عزیز می‌ توانند با مداومت در خوردن قاووت «تدبیر پیران» جهت تقویت

همه قسمت‌ های بدن اقدام کنند.

برای تهیه آن یک واحد زنجبیل، یک واحد پودر پسته خام، یک واحد خولنجان و شکر سرخ یا پودر نبات به میزان دلخواه را با هم ترکیب کرده و به مدت چهل روز و روزانه سه قاشق مرباخوری مصرف کنند.
کانال طبایع
https://tabaye.ir/the-temperament-of-the-elderly/

💊💊💊رفع یبوست سالمندان با دسر انجیر و گردو

💊💊یبوست مشکلی است که بسیاری از سالمندان را آزار می ‌دهد. امروزه با کم شدن فعالیت‌ها و ماشینی شدن زندگی و پیروی از رژیم غذایی با فیبر و مایعات کمتر، شیوع عارضه یبوست افزایش یافته است. این موضوع در سالمندان اهمیت ویژه‌ای دارد.

معیار تشخیص

شاید تشخیص یبوست به این سادگی‌ها هم که فکر می ‌کنید، نباشد. تنها کند شدن یک انتقال روده‌ای دلیل بر یبوست نیست. در صورتی که طی ۱۲ ماه، حداقل دو مورد از چهار نشانه زیر در شما به‌ وجود آمد، دلیل بر ابتلاء به یبوست است:

کمتر از دو بار دفع مدفوع در هفته.

مدفوع بسیار خشک (چهار برابر خشک ‌تر از حد معمول)

آوردن فشار بیش ازحد به روده‌ها (چهار برابر حد طبیعی)

حس تخلیه‌ نشدن کامل روده (حداقل یک مرتبه در هر چهار بار رفتن به دستشویی

💊راهکار: تهیه دسر انجیر و گردو

یبوست یکی از مشکلات سالمندان است که غذاهایی مانند خورش مرغ با کلم و چغندر، سوپ جو، انجیرجوشانده در ماءالعسل و خوردن انجیر تازه در فصل آن و انجیر خیسانده در زمستان، از بهترین درمان هاست.

برای تهیه این دسر به‌میزان لازم انجیر خشک, گردو و شیر مورد نیاز است؛

باید انجیرها را از قسمت سر باز کرده و با گردوی خردشده پر کنند و در قابلمه یا “تابه” کنار یکدیگر ردیف کنند به‌طوری که سرشان به‌سمت بالا باشد.

بعد از چیدن همه، روی آنها شیر بریزید تا جایی که روی انجیر‌ها را بپوشاند.

سپس ظرف را روی حرارت ملایم بگذارند تا شیر کاملاً به خورد انجیرها رود.

پس از سرد شدن در یخچال بگذارند و بسته به اشتها، صبح ناشتا، قبل از وعده‌های غذا و قبل از خواب میل شود

💊💊سایر مزایای دسر انجیر و گردو

غرغره با آبی که در آن انجیر پخته شده است،برای تحلیل ورم لوزه‌ها و آدنوئید مفید است.

مصرف روزانه انجیر خیس‌خورده با گردو از مکمل‌های درمانی مناسب در بیماران مبتلا به کمردرد مزمن است.

باید توجه داشت که انجیر خشک مواد زاید بدن را به سطح پوست می آورد تا آنها را از راه پوست دفع کند پس مبتلایان به بثورات پوستی (اگزما) بهتراست در مصرف آن احتیاط کنند.

از ترکیبات مفید برای سالمندان از جمله مبتلایان به آلزایمر مصرف دسر انجیر و گردو است.

این ترکیب اثرات مثبتی در لینت مزاج داشته و برای رفع یبوست وحفظ سلامت سالمندان نیز مناسب است

با تشکر از همکار متخصص طب‌سنتی آقای دکتر محمد عسکر فراشاه
https://tabaye.ir/constipation-in-the-elderly/